خانم دکتر عروجی-  محقق پژوهشگاه رويان
اولين كاربرد سلول هاي بنيادي در اين مركز درمان مبتلايان به انسداد عروق كرونري قلب كه دچار سكته قلبي مي شدند بود. اين اقدام حدود 6 سال پيش انجام شد.

ميدانيم كه سلول هاي مغز استخوان هر فرد بالغ ، غني از سلول هاي بنيادي خونساز است كه رده هاي مختلف گلبول ها و پلاكت ها را براي او مي سازد.

 همچنين سلول هاي بنيادي ديگري دارد كه براساس شاخص سلولي، توانايي تبديل به سلول هاي تخصصي نظير سلول هاي قلبي ، كبدي ، سلول هاي غضروفي ، استخواني و حتي سلول هاي پوستي را دارند.

استفاده از سلول درماني در بيماري هاي پوست حدود 4 سال پيش در مركز سلول درماني رويان روي بيماري ويتيليگو(لك و پيس – پيسي و يا برص) انجام شد. 

برای درمان اين بيماري لازم نيست از سلول هاي مغز استخوان فرد جداسازي شود چرا كه مي توان از قسمت سالم پوست (كه دچار لكه هاي كمرنگ يا سفيد رنگ نشده) مثلا از ناحيه باسن استفاده کرد.

 به اين صورت كه به اندازه تقريبا 3*3 سانتي متر از پوست سالم به صورت سطحي بعد از  بی حسی ، جدا شده و در طي مراحل آزمايشگاهي سلول هاي ملانوسيت(رنگدانه ساز) جداسازي و تخليص مي شوند. 

تقريبا به فاصله 24 ساعت (روز بعد) اين سلول ها در مناطق دچار لكه كمرنگ يا سفيد رنگ تزريق مي شود. معمولا پاسخ درماني به صورت ايجاد نقاط پرنگ يا كمرنگ شدن لكه حدود 2 تا 4 هفته بعد شروع مي شود. 

بعد از فاز مطالعاتي روي 10 نفر در كلينيك پوست رويان، بيش از 7 هزار نفر مراجعه داشته و بيش از 700 نفر به اين روش درمان شده اند. 

از آنجا كه لكه هاي سفيد رنگ روي صورت افراد به خصوص جوانان عوارض عاطفي و اجتماعي براي آنها به جاي مي گذارد اهميت درمان و بهبودي اين لكه ها بيشتر نمايان مي شود.

در تجربه سه سال گذشته ما، ‌لكه هاي روي صورت به خصوص در كسانيكه نوع دو طرف(قرينه) داشتند حدود 90% بهبودي را نشان داده و در عين حال لكه بقيه مناطق بدن، ‌بهبودي حدود 70-60% داشتند. در اين میان لكه روي انگشتان دست به احتمال كمتري بهبودي خواهد داشت.

اقدام بعدي بخش پوست، درمان ضايعات فرو رفته صورت شامل چين و چروك و اسكار آكنه (يعني جاي جوش هاي قديمي) است.

در اين بيماري، نمونه گيري از پشت گوش افراد انجام مي شود . يك نمونه كوچك تر با ابعاد 1*5/0  سانتی متر مربع كه اين بار سلول هاي فيبروبلاست آن جداسازي و كشت داده مي شوند . سپس در 3 مرحله به فاصله يك ماه ، سلول ها در مناطق فرو رفته تزريق مي شدند. بهبودي يعني پرشدن عمق پوست معمولا بعد از سومين تزريق اتفاق مي افتد و فرد احساس رضايت مي كند.

از آنجا كه اسكار آكنه عمدتا در جوانان ، اعتماد به نفس آنها را كاهش داده و معمولا درمان های معادل مثلا استفاده از ليزر يا روش هاي جراحي سرپايي، كارآيي كمي دارند به نظر مي رسد تزريق فيبروبلاست كشت داده شده توانسته نسبت به ساير روش ها ، كارآيي و ماندگاري بيشتري داشته و همچنين آسان و بدون عارضه يا مراقبت خاصي انجام شود.

در كل اين مشاوره به بيماران دچار چين و چروك و اسكار آكنه داده مي شود كه عمق ضايعات فرو رفته صورت آنها ، با اين روش 2 الي 3 درجه بهتر شده و در عين حال نسبت به ساير روش هاي زيبايي (مثلا تزريق ژل يا سلول هاي چربي در چين و چروك) ماندگارتر است. 

كلينيك پوست رويان همچنين طرحهاي تحقيقاتي ديگري جهت درمان اسكار ناشي از سوختگي قديمي ، بيماري سالك و بيماري Epedermolysis Bullosa و در نهايت ريزش مود را در دست انجام دارد.

در مورد طرح سوختگي، در حال حاضر تعداد محدودي بيمار كه دچار ضايعات برآمده (اسكار هایپرتروفيك) در ناحيه سوختگي قديمي شده بودند يك نمونه از ناحيه پوست سالم به صورت سطحي و با بی حسی جداسازي شده و در نهايت سلول هاي كراتينوسايت و فيبروبلاست بعد از كشت و آماده سازي روي حامل زيستي (فيبرين گلد) منتقل می شود . اسكار سوختگي قديمي دبرید  مي شود و سلول ها به آن منطقه پيوند زده شده و پانسمان مي شوند.

هر چند اين طرح در آغاز فاز مطالعاتي خود است اما اميد داريم بتوانيم با اين روش به بهبودي سوختگي كه در كشورما از نظر شيوع و اهميت در سطح بالايي قرار دارد كمك کنیم.

پایان مطلب/