آینده سلول درمانی از اوایل دهه ۱۹۷۰ تا کنون از سلولهای بنیادی برای مصارف مختلف پزشکی و درمان بیماری های مختلف استفاده میشود و اکنون سلولهای بنیادی برای درمان هفت بیماری، موثر است.
سلولهای بنیادی مادر همه سلول‌هاست و توانایی تبدیل به همه سلولهای بدن را نیز دارد. این سلول‌ها دارای توانایی خودنوسازی و تمایز به انواع سلول‌ها همچون سلولهای خونی، قلبی، عصبی و غضروفی هستند. سلولهای بنیادی همچنین در بازسازی و ترمیم بافت‌های مختلف بدن بدنبال آسیب و جراحت مؤثر هستند و می‌توانند به درون بافت‌های آسیب‌دیده‌ای که بخش عمده سلولهای آنها از بین رفته است، پیوند زده شوند و جایگزین سلولهای آسیب دیده شده و نقص در آن بافت را ترمیم کنند.
راه‌های زیادی برای استفاده از سلولهای بنیادی در تحقیقات پایه و بالینی وجود دارد. با این وجود از نظر تکنیکی سختی‌های زیادی بین تئوری‌های امیدبخش در درمان بیماری‌ها و رسیدن به یک روش عملیاتی مناسب در درمان آنها وجود دارد که پر کردن این فاصله فقط با انجام آزمایش ها و تحقیقات بیشتر امکان‌پذیر است.
مطالعه و تحقیق در زمینه سلولهای بنیادی جنینی انسان اطلاعات زیادی را درباره حوادث اتفاق افتاده هنگام زندگی جنینی انسان به ما می‌دهد. یکی از نتایج اولیه این تحقیقات شیوه تبدیل شدن سلولهای غیرتمایز یافته که در واقع همان سلولهای بنیادی هستند به سلولهای تمایز یافته و بالغ بافت‌های مختلف بدن است.
بروز بیماری‌های جدیدی که یا به درمان های رایج پاسخ نمی‌دادند و یا اصلا درمانی برای آنها وجود نداشت محققان را بر آن داشت تا با استفاده از پیشرفت‌های پزشکی، درمان های موثرتری بر پایه این سلول‌ها برای بیماری‌های صعب العلاج ارائه کنند.
ـ فهرست بیماری های درمان شده با سلول های بنیادی
1: ضایعات نخاعی:
پزشکان با استفاده از سلولهای جنینی انسان توانسته‌اند به افراد دچار آسیب‌های نخاعی کمک کنند تا دوباره تا حدودی حس و کنترل اندام‌های تحتانی خود را به دست آورند. این درمان به تایید سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا رسیده است.
2ـ دیابت:
برای بسیاری از مردم، مبتلا به دیابت نوع یک که سلولهای انسولین ساز لوزالمعده توسط سلولهای ایمنی بدن از بین می‌روند، سلولهای بنیادی میتواند یک راه حل باشد. به طوری که دانشمندان توانسته‌اند سلولهای بنیادی جنینی انسان را به سلولهای انسولین ساز و تنظیم کننده قند خون در موش های دیابتی تبدیل کنند. این درمان اکنون در برخی کشورهای پیشرفته روی انسان انجام میشود.
با توجه به رژیم غذایی نامناسب و عدم فعالیت بدنی کافی، مبتلایان به دیابت در سراسر جهان به شدت رو به افزایش است.
3ـ بیماری های قلبی:
بیماری قلبی یکی از مهم ترین بیماری‌های مرگبار در سراسر جهان است و سلولهای بنیادی میتواند در این زمینه به یاری بیماران بیاید. محققان توانسته‌اند با تزریق سلولهای بنیادی، عضله قلب آسیب دیده ناشی از سکته قلبی را ترمیم کنند.
همچنین تزریق سلولهای بنیادی موجب ترمیم عروق آسیب دیده قلبی شده است. براساس آمارهای جهانی 29 درصد علل مرگ و میر در جهان مربوط به بیماری‌های قلبی- عروقی است.
4ـ پارکینسـون:
سلول های بنیادی همچنین به یاری مبتلایان پارکینسون نیز آمده است. این بیماری موجب تحلیل عصبی، بروز مشکلات حرکتی، گفتاری و سفتی عضلات می شود. مطالعات نشان داده است که سلول های بنیادی جنینی می توانند موجب افزایش نورون های سازنده دوپامین در بیماران مبتلا به پارکینسون شود که این ماده شیمیایی در بدنشان کاهش یافته است.
5- آلزایمر:
در این بیماری نیز مانند پارکینسون سلولهای بنیادی جنینی میتواند یک راه حل درمانی باشد. سلولهای بنیانی میتواند در آینده به یک شیوه درمانی موثر برای مبتلایان به آلزایمر تبدیل شود. آلزایمر یکی از بیماری‌های رایجی است که در آن فرد قدرت حافظه خود را از دست می‌دهد. شیوه‌های درمانی کنونی میتواند روند پیشرفت بیماری را در افراد کاهش دهد اما درمان قطعی هنوز برای آن ارائه نشده است. در سال 2010 حدود 35.6 میلیون نفر در سراسر جهان به آزایمر مبتلا بودند و گفته میشود تا سال 2030 این تعداد به 65.7 میلیون نفر برسد.
6- ترمیم ساییدگی زانو:
یکی از رایج‌ترین شیوه‌های درمانی با استفاده از سلولهای بنیادی درمان و ترمیم ساییدگی زانو است که در ایران نیز انجام میشود. این درمان درصد موفقیت بالایی دارد و نیاز بیمار را به پیگیری دیگر شیوه‌های درمانی از بین می‌برد.
7- دیستروفی عضلانی:
یکی از بزرگترین موانع در توسعه درمان‌های مبتنی بر سلول برای اختلالات عصبی عضلانی مانند دیستروفی عضلانی دستیابی به سلولهای ماهیچه مولد کافی برای تولید یک واکنش موثر درمانی بوده است. اما دانشمندان با حل این مشکل راه را برای درمان دیستروفی عضلانی با استفاده از سلولهای بنیادی هموار کرده اند. این شیوه درمانی به زودی به مراکز درمانی ارائه میشود.
در این میان لوسمی و لنفوم و دیگر سرطان‌های خون، تومورهای مغزی، نوروبلاستوم، سرطان تخمدان، سرطان ریه سلول کوچک، سرطان بیضه، کارسینوم سلول کلیوی، اختلالات نارسایی مغز استخوان، هموگلوبینوپاتی و بیماری سلولهای داسی شکل، اختلالات هیستیوسیتیک، اختلالات سوخت و سازی ارثی، اختلالات سیستم ایمنی ارثی و ام اس نیز فهرست بیماری‌هایی هستند که سلول بنیادی درمانی در آنها در فاز تحقیقات و یا آزمایش بالینی قرار دارد و هنوز به طور جدی به عنوان یک روش درمانی به کار گرفته نمی‌شود.
محققان امیدوارند که روزی بتوانند دریچه امیدی برای درمان این بیماری ها نیز از طریق سلولهای بنیادی بیابند.