به گزارش بنیان به نقل از پايگاه استنادي علوم جهان اسلام، دكتر جعفر مهراد در مورد پيشرفتهاي توليد علم كشورهاي خاورميانه گفت: كشورهاي ايران و تركيه به همراه تعدادي از كشورهاي عربي سهم خود را از بروندادهاي علمي جهان در دهه اخير افزايش داده‌اند. 

به گفته وي، نتايج حاصل از داده‌هايي كه از پايگاه‌هاي استنادي استخراج مي‌شود، نشان مي‌دهد كه اين كشورها يك روند رو به رشد پژوهشي را طي مي‌كنند. 

مهراد ادامه داد: البته بايد پذيرفت كه به رغم حضور تعداد زيادي از اين كشورها با منابع غني در منطقه، هنوز درصد كمي از بروندادهاي علمي جهان به خاورميانه تعلق دارد. به عبارت ديگر اين واقعيت را مي‌پذيرم كه در ۱۰ سال اخير بروندادهاي علمي كشورهاي منطقه تنها از دو درصد به چهار درصد افزايش يافته و مورد ايران و تركيه در بين كشورهاي منطقه از نظر شتاب علمي و نرخ رشد توليدات علمي نيز يك استثناست. 

سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC) ضمن پرداختن به توليدات علمي منطقه خاورميانه و مقايسه آن با آمريكا گفت: سهم ايالات متحده از پژوهش‌هاي علمي جهان در طول يك دهه از ۴۰ درصد به ۲۹ درصد كاهش يافته، در حالي‌كه منطقه خاورميانه سهم خود را به نسبت افزايش داده است. 

سرپرست ISC افزود: مطالعات ما نشان مي‌دهد كشورهايي داراي بهترين عملكرد پژوهشي هستند كه پيشينه طولاني در پژوهش‌هاي علمي دارند. منطقه خاورميانه برونداد غير يكپارچه دارد و توليدات علمي اين كشورها با هم برابر و قابل مقايسه نيست. 

مهراد گفت: ايران حدود يك چهارم از بروندادهاي علمي اين منطقه را در اختيار دارد. در دنياي عرب تنها مصر، عربستان سعودي و اردن با هم بيش از ۹۰ درصد انتشارات پژوهشي را در ميان ساير كشورهاي عربي به خود اختصاص داده‌اند. 

به گفته وي، در دهه اخير علاوه بر منطقه خاورميانه، آمريكاي لاتين نيز از نظر علمي با سرعت در حال توسعه است. 

سرپرست ISC گفت: كشورهاي خاورميانه اصولا از نظر فعاليت هاي پژوهشي ضعيف هستند، اما از نظر سنت‌هاي فكري قوي، كه در اين بين ايران و مصر در رأس اين كشورها قرار دارند. ايران و تركيه بر روي پژوهش‌هاي علمي سرمايه گذاري زيادي كرده‌اند، بدون اينكه از قبل پايه پژوهشي محكمي داشته باشند. 

به گفته مهراد، اگرچه تعدادي از كشورهاي خاورميانه مانند قطر، عربستان و امارات در پنج سال گذشته در حوزه آموزش عالي و تحقيقات علمي سرمايه گذاري‌هاي كلاني انجام داده‌اند اما توسعه علمي در اين كشورها يك شبه اتفاق نخواهد افتاد. 

وي افزود: بسياري از سياست هاي پژوهش علمي اين كشورها كه داراي منابع غني هستند، در جهت ايفاي نقش در سطح جهاني تنظيم شده‌اند و در طول ۱۵ تا ۲۰ سال آينده به نظر مي‌رسد اين كشورها بتوانند به سطح پژوهشي قابل توجهي توسعه يابند. 

 

پایان مطلب/