به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، کبد به دلیل توانایی بازسازی خود شناخته شده است. حتی پس از برداشتن دو سوم آن با جراحی، دوباره می‌تواند به طور کامل رشد کند. اما آسیب ناشی از داروها، سوء مصرف الکل یا چاقی در نهایت می‌تواند باعث از کار افتادن کبد شود. در حال حاضر، تنها درمان موثر برای مرحله نهایی بیماری کبد پیوند است. با این حال، کمبود عضو برای پیوند وجود دارد. بیماران ممکن است برای دریافت کبد به منظور پیوند در ایالات متحده از 30 روز تا بیش از 5 سال صبر کنند. از 11600 بیمار در لیست انتظار برای دریافت پیوند کبد در سال 2021، تنها 9200 بیمار پیوند کبد را دریافت کردند. اما اگر به جای پیوند کبد، دارویی وجود داشته باشد که بتواند به بازسازی کبد کمک کند، خیلی کمک کننده خواهد شد.

مدیر مؤسس مرکز تحقیقات کبد پیتسبورگ که در آزمایشگاه خود فرایند بازسازی کبد و سرطان را مطالعه می‌کند می‌گوید، در تحقیقی که اخیراً منتشر شده است، من و تیم من دریافتیم که فعال کردن یک پروتئین خاص با یک داروی جدید می‌تواند به تسریع بازسازی و ترمیم پس از آسیب شدید کبدی یا برداشتن جزئی جراحی در موش‌ها کمک کند.

بازیگران کلیدی در بازسازی کبد

کبد بیش از 500 عملکرد کلیدی را در بدن شما انجام می‌دهد، از جمله تولید پروتئین‌هایی که چربی را در بدن حمل می‌کنند، تبدیل کردن و ذخیره گلوکز اضافی به صورت به گلیکوژن و  تجزیه کردن سمومی مانند آمونیاک. این وظایف زیاد را سلول‌های کبدی، با یک استراتژی خاص و با تقسیم بندی نواحی خود انجام می‌دهند. این کارتقسیم بندی، کبد را به سه ناحیه با وظایف مختلف تبدیل می‌کند و از این طریق سلول‌ها با روشن کردن ژن‌های خاص فعال در هر منطقه به انجام وظایف تخصصی هدایت می‌شوند. با این حال، هنوز اینکه دقیقاً چه چیزی بیان این ژن‌ها را کنترل می‌کند، به خوبی درک نشده است.

نقش پروتئین‌های Wnt در فعال‌سازی فرآیند ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده کبدی

در طول دو دهه گذشته، تیم من و سایر آزمایشگاه‌ها گروهی از 19 پروتئین به نام Wnts را شناسایی کرده‌اند که نقش مهمی در کنترل عملکرد و بازسازی کبد دارند. در حالی که محققان می‌دانند پروتئین‌های Wnt به فعال‌سازی فرآیند ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده کبد کمک می‌کنند، این پروتئین‌ها در واقع تقسیم بندی و بازسازی و همچنین محل دقیق بیان هر ژن در هر منطقه کبد را کنترل می‌کنند. برای شناسایی دقیق‌تر این پروتئین‌ها و اینکه از کجا آمده‌اند، من و تیمم از فناوری جدیدی به نام کارتوگرافی مولکولی استفاده کردیم تا مشخص کنیم ۱۰۰ ژن عملکرد کبد چقدر قوی هستند و کجا فعال هستند. ما دریافتیم که تنها دو ژن از 19 ژن Wnt، Wnt2 وWnt9b، از نظر عملکردی در کبد وجود دارند و فعالیت می‌کنند. ما همچنین دریافتیم که Wnt2 و Wnt9b در سلول‌های اندوتلیال پوشاننده رگ‌های خونی در ناحیه 3 کبد قرار دارند، ناحیه‌ای که در تعدادی از عملکردهای متابولیک نقش دارد. با کمال تعجب، حذف این دو ژن Wnt منجر به این شد که تمام سلول‌های کبدی تنها ژن‌هایی را که معمولاً محدود به منطقه 1 هستند بیان کنند و با این کار به طور قابل توجهی عملکرد کلی کبد محدود شد.

این یافته نشان می‌دهد که سلول‌های کبدی یک فشار و کشش مداوم در فعال‌سازی ژن را تجربه می‌کنند که می‌تواند عملکرد آن‌ها را تغییر دهد و نکته مهمتر این است که Wnt تنظیم‌کننده اصلی این فرآیند است. زیرا از بین بردن دو ژن Wnt از سلول های اندوتلیال، فرایند تقسیم سلولی کبد و در نتیجه بازسازی را پس از برداشتن جزئی کبد از طریق جراحی متوقف کرد.

بازسازی کبد پس از مصرف بیش از حد Tylenol

در کار بعدی اینبار تصمیم گرفتیم آزمایش کنیم که آیا یک داروی جدید می‌تواند به بهبود عملکرد ناحیه تقسیم بندی و بازسازی کبد کمک کند یا خیر. این دارو، که آنتی بادیLF6.13  نام دارد عملکردهای مشابهی با پروتئین‌های Wnt دارد، از جمله فعال کردن بازسازی کبد.  بنابراین ما به مدت دو روز پیاپی، این دارو را به موش‌هایی دادیم که از نظر ژنتیکی فاقد Wnt2 و Wnt9b در سلول‌های اندوتلیال کبدشان بودند. نتایج نشان داد که این دارو تقریباً می‌تواند عملکردهای تقسیم سلولی و ترمیم کبد را به طور کامل بازیابی کند. در نهایت در ادامه سراغ آزمایش بعدی رفتیم تا بررسی کنیم که این دارو تا چه اندازه در ترمیم کبد پس از مصرف بیش از حد تایلنول مؤثر است. Tylenol یا استامینوفن یک داروی بدون نسخه است که معمولا برای درمان تب و درد استفاده می‌شود. با این حال، مصرف بیش از حد Tylenol می‌تواند باعث آسیب شدید کبدی شود. حتی در موارد اورژانسی بدون توجه فوری پزشکی، می‌تواند منجر به نارسایی کبد و مرگ شود. مسمومیت با تیلنول یکی از شایع‌ترین علل آسیب شدید کبدی است که نیاز به پیوند کبد در ایالات متحده دارد. با وجود این، در حال حاضر تنها یک دارو برای درمان آن وجود دارد و تنها در صورتی که بلافاصله پس از مصرف بیش از حد Tylenol، تجویز و مصرف شود، می‌تواند از آسیب کبدی جلوگیری کند.

Tylenol یا استامینوفن

سمیت استامینوفن دومین علت شایع پیوند کبد در سراسر جهان و شایع‌ترین علت پیوند کبد در ایالات متحده است. روزانه 56000 ویزیت در بخش اورژانس، 2600 بستری شدن در بیمارستان و 500 مرگ در سال در ایالات متحده است ناشی از مصرف این ماده گزارش شده است. پنجاه درصد از این موارد مصرف بیش از حد غیرعمدی است. بیش از 60 میلیون آمریکایی به صورت هفتگی استامینوفن مصرف می‌کنند و بسیاری از این افراد از نحوه استفاده آن در محصولات ترکیبی بی اطلاع هستند.  بنابراین دچار عوارض کبدی شدید می‌شوند.

بررسی اثر دارو بر ترمیم سلول‌های کبدی آسیب دیده

ما  اثر داروی جدید را بر روی موش‌هایی دارای کبد آسیب دیده ناشی از مصرف دوزهای سمی Tylenol بررسی کردیم. نتایج نشان دادکه که یک دوز دارو می‌تواند نشانگرهای زیستی آسیب کبدی ( پروتئین‌هایی را که کبد هنگام آسیب آزاد می‌کند ) را در خون کاهش داده و مرگ بافت کبدی را نیز کاهش دهد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که دارو توانسته است فرایند ترمیم سلول‌های کبدی و بازسازی بافت را آغاز کند.

کاهش نیاز به پیوند

یکی از راه‌های رفع کمبود پیوند کبد، بهبود درمان بیماری‌های کبدی است. در حالی که داروهای فعلی می‌توانند به طور موثر هپاتیت C را درمان کنند (یک عفونت ویروسی که باعث التهاب کبد می‌شود) ولی در درمان سایر بیماری‌های کبدی پیشرفت مشابهی نداشته‌اند و از آنجایی که درمان‌های بسیار کمی برای بیماری‌هایی مانند بیماری کبد چرب غیرالکلی و بیماری کبد الکلی در دسترس است، بسیاری از بیماران بدتر می‌شوند و در نهایت به پیوند کبد نیاز پیدا می‌کنند. بنابراین من و اعضای تیمم معتقدیم که بهبود توانایی کبد برای ترمیم بافت خود می‌تواند نیاز به پیوند کبد را از بین ببرد. برای این راه، مطالعه بیشتر داروهایی که باعث بازسازی کبد می‌شوند ممکن است به کاهش بار بیماری کبد در سراسر جهان کمک کند.

پایان مطلب/.