به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، در مقاله‌ای که در ژورنال Toxics منتشر شده است، چگونگی تأثیر نامطلوب آلاینده‌های هوا بر سیستم عصبی انسان شرح داده می‌شود. سموم عصبی، مواد شیمیایی هستند که قادر به ایجاد عوارض جانبی نامطلوب در سیستم عصبی در طول تکوین هستند. سموم عصبی می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد، از جمله مواد شیمیایی صنعتی، آفت کش‌ها، حلال‌های آلی و داروها. تخمین زده شده است که حدود 30 درصد از مواد شیمیایی مورد استفاده تجاری دارای اثرات عصبی هستند. سموم عصبی بر فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف از جمله رشد و مهاجرت سلولی تأثیر منفی می‌گذارد. بیشترین تأثیر در رشد مغز نوزادان و کودکان است. اختلالات مغزی مختلف مرتبط با قرار گرفتن در معرض سموم عصبی شامل اختلالات رشد ذهنی و شناختی، اختلال بیش فعالی کمبود توجه و اختلال طیف اوتیسم است.
ذرات معلق (PM) ساطع شده از وسایل نقلیه، نیروگاه‌های صنعتی، نیروگاه‌ها و سیستم‌های تهویه مطبوع مسکونی در داخل و خارج از خانه باقی می‌مانند و به عنوان سموم عصبی عمل می‌کنند. این آلاینده‌های هوا عمدتاً با القای پاسخ‌های التهابی کار می‌کنند که منجر به تولید رادیکال‌های آزاد و متعاقب آن آسیب بافتی و تخریب عصبی می‌شود.
فلزات سنگین مانند آرسنیک، کادمیوم، سرب و جیوه در غذا، آب و سایر محصولات وجود دارند. این فلزات بسیار سمی هستند و قادر به ایجاد اختلالات تنفسی، گوارشی و عصبی هستند. نمونه‌ای از مکانیسم‌های که منجر به سمیت عصبی رشدی ناشی از استنشاق ذرات معلق می‌شود شامل: TNFa، فاکتور نکروز تومور آلفا IL-6، اینترلوکین-6 IL-1B، اینترلوکین-1 بتا؛BBB، سد خونی مغزی؛ROS، گونه‌های فعال اکسیژن. 
آلودگی هوا در اثر ترکیب ذرات جامد و مایع از جمله ازن، دی اکسید گوگرد، مونوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای و فلزات سنگین ایجاد می‌شود. این آلاینده‌ها در مجموع PM در نظر گرفته می‌شوند که به دلیل شهرنشینی و صنعتی شدن به طور تصاعدی در محیط افزایش می‌یابد. PM  با قطر 2.5 میکرومولار (PM2.5) تاثیر عمده‌ای بر مرگ و میر ناشی از آلودگی در سراسر جهان دارد. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، حدود 91 درصد از آلودگی در کشورهای با درآمد کم یا متوسط با آلودگی هوای بیرون مرتبط است. حدود 4.2 میلیون مرگ زودرس در سراسر جهان به دلیل آلودگی هوا رخ می‌دهد که سرطان عامل اصلی آن است. به همین دلیل، PM  یک سرطان زا در نظر گرفته می‌شود. مطالعات انجام شده با استفاده از مدل‌های حیوانی نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض PM در دوران بارداری و 4 تا 7 روز پس از تولد می‌تواند منجر به سمیت رشد عصبی، از جمله اختلال حرکتی و شناختی، مشکلات حافظه و یادگیری فضایی، و اختلالات عصبی روانی شود. اثرات عصبی مشابهی به دنبال قرار گرفتن در معرض دود اگزوز موتور دیزل مشاهده شده است.
PM2.5  از طریق اپیتلیوم بویایی و پیاز بویایی یا از طریق سد خونی مغزی مختل شده وارد مغز می‌شود. پس از ورود، التهاب عصبی و به دنبال آن تولید رادیکال‌های آزاد، آسیب پروتئین اکسیداتیو، تجمع کمپلکس‌های پروتئین غیر طبیعی و تخریب عصبی را القا می‌کند. بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون دو نوع شایع از بیماری‌های عصبی مرتبط با قرار گرفتن در معرض سموم عصبی هستند. نورو آپوپتوز یا مرگ سلول‌های عصبی یکی دیگر از علل بالقوه بیماری‌های عصبی است. در این زمینه، شواهد نشان داده است که قرار گرفتن در معرض PM2.5 باعث آسیب میتوکندری و مرگ سلول‌های عصبی می‌شود. علاوه بر این، قرار گرفتن درون رحمی با PM در اوایل بارداری باعث کاهش طول تلومر در خون بندناف جنین می‌شود. کودکان بیشتر در معرض سمیت عصبی ناشی از آلاینده‌ها هستند زیرا نسبت به بزرگسالان آب و هوای بیشتری را در واحد اندازه بدن جذب می‌کنند. علاوه بر التهاب عصبی، قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های هوا باعث التهاب در سیستم تنفسی و دستگاه گوارش می‌شود. قرار گرفتن در معرض PM2.5 با بیماری‌های مختلفی از جمله سندرم روده التهابی و سرطان مرتبط است. همچنین مشاهده شده است که کودکانی که در کلان شهرها زندگی می‌کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و پارکینسون هستند.

پایان مطلب/