به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیان، سازمان بهداشت جهانی (WHO) در تاریخ ۲۰ می ۲۰۲۵، در جریان هفتاد و هشتمین مجمع جهانی بهداشت، از چهار کشور اتریش، نروژ، عمان و سنگاپور به دلیل تلاش‌های برجسته در حذف چربی‌های ترانس صنعتی از زنجیره غذایی‌شان تجلیل کرد. این کشورها با اجرای سیاست‌های بهینه و ایجاد مکانیزم‌های نظارتی و اجرایی مؤثر، استانداردی برای سلامت عمومی جهانی تعیین کرده‌اند. چربی‌های ترانس، که سالانه عامل بیش از ۲۷۸,۰۰۰ مرگ در جهان هستند، خطر بیماری‌های قلبی-عروقی را افزایش می‌دهند. این موفقیت، که تعداد کشورهای دارای سیاست‌های بهینه را به ۶۰ رسانده و ۴۶٪ جمعیت جهان را پوشش می‌دهد، نشان‌دهنده تأثیر سیاست‌های مبتنی بر شواهد است. WHO با همکاری سازمان غیرانتفاعی Resolve to Save Lives و از طریق بسته اقدام REPLACE، کشورها را به سوی حذف کامل چربی‌های ترانس تا پایان سال ۲۰۲۵ هدایت می‌کند. این دستاورد گامی کلیدی در کاهش بار بیماری‌های غیرواگیر و ارتقای سلامت جهانی است.

اهمیت حذف چربی‌های ترانس در سلامت عمومی  
چربی‌های ترانس، یا اسیدهای چرب ترانس (TFA)، به دو شکل صنعتی و طبیعی وجود دارند و هر دو به یک اندازه برای سلامت مضرند. این چربی‌ها، که در محصولات پخته‌شده مانند بیسکویت، پای، غذاهای سرخ‌شده، مارگارین، روغن‌های نباتی و واناسپاتی (نوعی کره گیاهی) یافت می‌شوند، با افزایش کلسترول بد (LDL) و کاهش کلسترول خوب (HDL)، خطر بیماری‌های قلبی-عروقی و سکته را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، چربی‌های ترانس سالانه مسئول بیش از ۲۷۸,۰۰۰ مرگ قابل‌پیشگیری در سراسر جهان هستند. این ماده مضر، که اغلب برای افزایش ماندگاری محصولات غذایی استفاده می‌شود، یکی از عوامل اصلی بیماری‌های غیرواگیر (NCDs) مانند بیماری‌های قلبی است که ۷۱٪ مرگ‌های جهانی را تشکیل می‌دهند. WHO از سال ۲۰۱۸ با راه‌اندازی بسته اقدام REPLACE، کشورها را به حذف چربی‌های ترانس صنعتی از زنجیره غذایی تشویق کرده است. این بسته شامل شش حوزه استراتژیک برای جایگزینی چربی‌های ترانس با روغن‌های سالم‌تر بدون تغییر در طعم یا هزینه غذا است. تجلیل از اتریش، نروژ، عمان و سنگاپور در مجمع جهانی بهداشت ۲۰۲۵، گامی در راستای تحقق هدف جهانی حذف چربی‌های ترانس تا پایان سال ۲۰۲۵ است.

دستاوردهای چهار کشور پیشرو
اتریش، نروژ، عمان و سنگاپور به دلیل اجرای سیاست‌های بهینه و سیستم‌های نظارتی قوی برای حذف چربی‌های ترانس صنعتی مورد تقدیر قرار گرفتند. این کشورها یکی از دو سیاست پیشنهادی WHO را اجرا کرده‌اند: ۱) محدود کردن چربی‌های ترانس به ۲ گرم در هر ۱۰۰ گرم چربی کل در همه غذاها، یا ۲) ممنوعیت کامل تولید و استفاده از روغن‌های هیدروژنه جزئی (PHO)، منبع اصلی چربی‌های ترانس. اتریش، به‌عنوان دومین کشوری که اقدامات حذف چربی‌های ترانس را آغاز کرد، نقش پیشگامی در اتحادیه اروپا ایفا کرده و به تصویب مقررات اتحادیه اروپا برای حذف این ماده کمک کرده است. کورینا شومان، وزیر کار، امور اجتماعی، بهداشت و حفاظت از مصرف‌کننده اتریش، اظهار داشت: «سیاست‌های مبتنی بر شواهد تأثیر واقعی بر سلامت عمومی دارند و ما مفتخریم که در این تلاش جهانی پیشرو هستیم.» عمان نیز با اجرای سیاست‌های هم‌راستا با چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود، سلامت عمومی را تقویت کرده است. دکتر هلال بن علی بن هلال الصابتی، وزیر بهداشت عمان، این موفقیت را گامی مهم در حفاظت از سلامت مردم دانست. سنگاپور و نروژ نیز با نظارت دقیق و همکاری با صنایع، چربی‌های ترانس را عملاً از زنجیره غذایی خود حذف کرده‌اند.

 پیشرفت جهانی و چالش‌های پیش‌رو  
هفت سال پیش، تنها ۱۱ کشور که ۶٪ جمعیت جهان را پوشش می‌دادند، سیاست‌های بهینه حذف چربی‌های ترانس را اجرا کرده بودند. امروز، با افزایش این تعداد به حدود ۶۰ کشور، ۴۶٪ جمعیت جهان (حدود ۳.۷ میلیارد نفر) تحت پوشش این سیاست‌ها قرار دارند. این پیشرفت، که انتظار می‌رود سالانه ۱۸۳,۰۰۰ زندگی را نجات دهد، نتیجه تلاش‌های هماهنگ WHO و سازمان‌هایی مانند Resolve to Save Lives است. با این حال، هدف WHO برای پوشش ۹۰٪ بار جهانی چربی‌های ترانس تا پایان ۲۰۲۵ هنوز محقق نشده است. در حال حاضر، تنها ۱۰ کشور با بالاترین بار چربی‌های ترانس، مانند مصر، ایران و مکزیک، هنوز سیاست‌های بهینه را اجرا نکرده‌اند. WHO با باز کردن سومین دوره برنامه اعتبارسنجی حذف چربی‌های ترانس تا ۳۱ اوت ۲۰۲۵، کشورها را به درخواست برای این برنامه تشویق می‌کند. این برنامه نه‌تنها سیاست‌های بهینه را تأیید می‌کند، بلکه بر اهمیت نظارت و اجرای دقیق تأکید دارد تا اثرات سلامت پایدار بمانند.

 نقش سیاست‌های نظارتی و همکاری‌های بین‌المللی 
موفقیت اتریش، نروژ، عمان و سنگاپور نه‌تنها به سیاست‌گذاری قوی، بلکه به نظارت و اجرای مؤثر بستگی دارد. نروژ، به گفته یان کریستین وستر، وزیر بهداشت و مراقبت‌های بهداشتی، با داده‌های نظارتی اخیر نشان داده که حذف چربی‌های ترانس امکان‌پذیر است. سنگاپور نیز، به گفته اونگ یه کونگ، وزیر بهداشت، با همکاری نزدیک با صنایع، محیط غذایی سالم‌تری ایجاد کرده است. WHO از طریق برنامه REPLACE، که در سال ۲۰۱۸ با حمایت Bloomberg Philanthropies و Resolve to Save Lives راه‌اندازی شد، ابزارهای مبتنی بر شواهد را برای کمک به کشورها در حذف چربی‌های ترانس ارائه می‌دهد. این برنامه شامل راهنمایی برای جایگزینی چربی‌های ترانس با روغن‌های سالم‌تر، بدون تأثیر بر طعم یا هزینه غذا، است. همکاری با سازمان‌های غیردولتی و صنایع غذایی نقش کلیدی در این موفقیت داشته است. به عنوان مثال، در سنگاپور، حذف روغن‌های هیدروژنه جزئی از روغن‌های پخت‌وپز، منبع اصلی چربی‌های ترانس در رژیم غذایی محلی، تأثیر قابل‌توجهی داشته است.

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی حذف چربی‌های ترانس  
حذف چربی‌های ترانس یک مداخله کم‌هزینه با بازده اقتصادی بالا است. این اقدام می‌تواند ۷٪ از بیماری‌های قلبی-عروقی را در سطح جهانی کاهش دهد، هزینه‌های درمان را کم کرده و بهره‌وری را افزایش دهد. به گفته WHO، جایگزینی چربی‌های ترانس با روغن‌های سالم‌تر نه‌تنها سلامت عمومی را بهبود می‌بخشد، بلکه از نظر اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه است، زیرا نیازی به تغییر طعم یا قیمت غذا ندارد. این موضوع به‌ویژه برای کشورهای با درآمد پایین و متوسط، که بار بیماری‌های غیرواگیر در آن‌ها بالاست، اهمیت دارد. موفقیت اتریش، نروژ، عمان و سنگاپور الگویی برای سایر کشورها فراهم می‌کند و نشان می‌دهد که با سیاست‌گذاری مناسب و همکاری با صنایع، می‌توان این ماده مضر را از زنجیره غذایی حذف کرد. WHO با ادامه حمایت از کشورها و تشویق آن‌ها به درخواست برای برنامه اعتبارسنجی، به دنبال تسریع این روند است. این تلاش‌ها، همراه با افزایش آگاهی عمومی، می‌تواند به جهانی بدون مرگ‌های ناشی از چربی‌های ترانس منجر شود.

 چشم‌انداز آینده و نقش WHO
WHO با تأکید بر ادامه حمایت از کشورها، برنامه اعتبارسنجی حذف چربی‌های ترانس را به‌عنوان ابزاری برای تشویق سیاست‌گذاری‌های مؤثر گسترش داده است. هدف این سازمان، پوشش ۹۰٪ بار جهانی چربی‌های ترانس تا پایان ۲۰۲۵ و ۷۰٪ در هر منطقه است. کشورهای با بار بالای چربی‌های ترانس، مانند مکزیک و مصر، که اخیراً سیاست‌های بهینه را تصویب کرده‌اند، می‌توانند از این برنامه بهره‌مند شوند. WHO همچنین از تولیدکنندگان مواد غذایی می‌خواهد تا تعهدات خود برای حذف چربی‌های ترانس را اجرایی کنند. موفقیت پنج کشور دیگر (دانمارک، لیتوانی، لهستان، عربستان سعودی و تایلند) در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده امکان‌پذیری این هدف است. با تمرکز بر ظرفیت‌سازی در کشورهای با منابع محدود، WHO و شرکای آن، مانند Resolve to Save Lives، به دنبال ایجاد جهانی بدون چربی‌های ترانس هستند. این تلاش‌ها نه‌تنها سلامت قلب را بهبود می‌بخشد، بلکه مقاومت در برابر بیماری‌های عفونی مانند کووید-۱۹ را نیز افزایش می‌دهد.

پایان مطلب/