به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، مؤسسه رویان، یکی از برجسته‌ترین مراکز پژوهشی و درمانی ایران و خاورمیانه، در بیش از دو دهه فعالیت خود توانسته است گام‌های بلندی در حوزه زیست‌پزشکی تولیدمثل، درمان ناباروری و زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی بردارد. این مؤسسه که در سال ۱۹۹۱ تأسیس شد، با تکیه بر تلاش‌های بی‌وقفه پژوهشگران و پزشکان خود، به‌ویژه مرحوم پروفسور سعید کاظمی و پروفسور حمید گورابی، به‌عنوان یک پیشگام در فناوری‌های کمک‌باروری (ART) و تحقیقات سلول‌های بنیادی شناخته می‌شود.

تاریخچه و اهداف مؤسسه رویان

مؤسسه رویان در سال ۱۹۹۱ با هدف ارائه خدمات درمانی به زوج‌های نابارور و توسعه پژوهش‌های زیست‌پزشکی در زمینه تولیدمثل تأسیس شد. به گفته پروفسور حمید گورابی، رئیس کنونی این مؤسسه، رویان در ابتدا با چالش‌های فراوانی مانند کمبود بودجه دولتی و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی مواجه بود. با این حال، با حمایت خیرین و پشتکار پژوهشگران، این مؤسسه توانست به یکی از بزرگ‌ترین مراکز درمان ناباروری در ایران و خاورمیانه تبدیل شود. امروزه، رویان سالانه بیش از ۱۰,۰۰۰ زوج نابارور را پذیرش می‌کند و حدود ۷,۰۰۰ چرخه درمانی ART با نرخ موفقیت تقریبی ۴۰ درصد انجام می‌دهد.

علاوه بر فعالیت‌های بالینی، رویان در سال ۲۰۰۲ بخش زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی و در سال ۲۰۰۴ بخش بیوتکنولوژی حیوانی را راه‌اندازی کرد. این بخش‌ها به پژوهش‌های پیشرفته در زمینه سلول‌های بنیادی جنینی، سلول‌های بنیادی پرتوان القایی (iPSCs) و تولید حیوانات تراریخته پرداخته‌اند. یکی از دستاوردهای برجسته این مؤسسه، تولید اولین گوسفند کلون‌شده خاورمیانه به نام «رویانا» در سال ۲۰۰۶ است که نشان‌دهنده توانمندی رویان در حوزه بیوتکنولوژی است.

دستاوردهای پژوهشی در زیست‌پزشکی تولیدمثل

۱. عملکرد پژوهشی در زیست‌پزشکی تولیدمثل

یکی از مطالعات برجسته رویان، بررسی علم‌سنجی عملکرد پژوهشی در زیست‌پزشکی تولیدمثل در سطح ملی است. این مطالعه نشان‌دهنده نقش پیشرو رویان در تولید مقالات علمی با کیفیت بالا در مجلات معتبر بین‌المللی است. بر اساس گزارش‌های Web of Knowledge، رویان سالانه بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مجلات معتبر منتشر می‌کند و تعداد استنادهای این مقالات نشان‌دهنده بهبود کیفیت پژوهش‌های این مؤسسه است. این دستاورد نه‌تنها جایگاه علمی ایران را در منطقه تقویت کرده، بلکه رویان را به‌عنوان یک مرجع بین‌المللی در زیست‌پزشکی تولیدمثل معرفی کرده است.

۲. حفظ باروری در زنان مبتلا به سرطان

مطالعه دیگری از رویان به تدوین دستورالعمل بالینی برای حفظ باروری در دختران و زنان مبتلا به سرطان پرداخته است. این پژوهش، که به‌عنوان بخش دوم یک مطالعه مروری ارائه شده، بر اهمیت حفظ باروری در بیمارانی تمرکز دارد که تحت درمان‌های سنگین مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی قرار می‌گیرند. رویان با ارائه پروتکل‌های پیشرفته برای انجماد تخمک و جنین، به این بیماران کمک کرده تا شانس باروری خود را پس از درمان حفظ کنند. این دستورالعمل‌ها نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی این بیماران کمک کرده، بلکه نمونه‌ای از رویکرد «از آزمایشگاه تا بالین» رویان را نشان می‌دهد.

۳. مطالعه زوج‌های نابارور با ناباروری بدون توضیح

مطالعه‌ای دیگر به بررسی وضعیت زوج‌های نابارور با اختلال ناباروری بدون توضیح پرداخته است. ناباروری بدون توضیح به مواردی اطلاق می‌شود که با وجود نتایج طبیعی در آزمایش‌های تشخیصی، زوج‌ها قادر به بارداری نیستند. این پژوهش به تحلیل عوامل اجتماعی و روان‌شناختی مؤثر بر این زوج‌ها پرداخته و راهکارهایی برای بهبود درمان‌های کمک‌باروری مانند تلقیح داخل رحمی (IUI) ارائه کرده است. رویان با تمرکز بر این گروه از بیماران، توانسته است راه‌حل‌های جامعی برای افزایش موفقیت درمان‌های ناباروری ارائه دهد.

۴. نقش ژنتیک در موفقیت تلقیح داخل رحمی

یکی از تحقیقات مهم رویان به بررسی نقش تغییرات ژنتیکی و بیان پروتئین β-میکروسمینوپروتئین (MSMB) در موفقیت تلقیح داخل رحمی در مردان با ناباروری بدون توضیح پرداخته است. این مطالعه موردی-شاهدی روی ۱۰۰ مرد نابارور انجام شد و نشان داد که تغییرات ژنتیکی در ژن MSMB و سطح بیان این پروتئین روی سطح اسپرم، تأثیر قابل‌توجهی بر موفقیت IUI ندارد. این یافته‌ها، با وجود محدودیت‌هایی مانند حجم نمونه کوچک، به درک بهتر عوامل ژنتیکی مؤثر بر ناباروری کمک کرده و راه را برای تحقیقات گسترده‌تر هموار کرده است.

۵. پیشرفت‌های رویان در زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی

مطالعه‌ای دیگر، که توسط سوفی روسو از دانشگاه گرونوبل آلپ فرانسه نوشته شده، به بررسی دو دهه فعالیت رویان در زیست‌پزشکی تولیدمثل و زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی پرداخته است. این مقاله به نقش رویان به‌عنوان یک مرکز پیشرو در خاورمیانه اشاره کرده و دستاوردهایی مانند تولید سلول‌های بنیادی جنینی انسانی، سلول‌های پرتوان القایی و پیشرفت در درمان بیماری‌های دژنراتیو مانند مولتیپل اسکلروزیس و سرطان‌ها را برجسته می‌کند. این مطالعه همچنین به چالش‌های ناشی از تحریم‌ها اشاره کرده که مانع دسترسی به تجهیزات و مواد آزمایشگاهی شده، اما رویان با پشتکار و همکاری‌های بین‌المللی توانسته بر این موانع غلبه کند.

فعالیت‌های بالینی و درمانی

مؤسسه رویان به‌عنوان بزرگ‌ترین کلینیک درمان ناباروری در ایران و خاورمیانه، خدمات گسترده‌ای به زوج‌های نابارور ارائه می‌دهد. این خدمات شامل روش‌های پیشرفته‌ای مانند تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI)، انجماد جنین، و تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGD) است. رویان با مدیریت سالانه ۷,۰۰۰ چرخه ART و نرخ موفقیت حدود ۴۰ درصد، توانسته است به هزاران زوج کمک کند تا رویای والد شدن را محقق کنند. همچنین، این مؤسسه با آموزش و پشتیبانی فنی، به تأسیس کلینیک‌های ناباروری دیگر در سراسر ایران کمک کرده است.

نوآوری‌ها در بیوتکنولوژی و سلول‌های بنیادی

رویان در زمینه بیوتکنولوژی نیز دستاوردهای قابل‌توجهی داشته است. تولید اولین گوسفند کلون‌شده خاورمیانه، «رویانا»، در سال ۲۰۰۶ نمونه‌ای از این موفقیت‌هاست. این دستاورد نه‌تنها توانایی رویان در کلونینگ حیوانی را نشان داد، بلکه راه را برای تولید حیوانات تراریخته و پروتئین‌های دارویی باز کرد. در حوزه سلول‌های بنیادی، رویان با تولید سلول‌های بنیادی جنینی و پرتوان القایی، به پیشرفت در درمان بیماری‌های دژنراتیو کمک کرده است. این مؤسسه در حال انجام آزمایش‌های بالینی در زمینه پزشکی بازساختی است و قصد دارد با تأسیس یک بیمارستان مدرن با مساحت ۷۵,۰۰۰ مترمربع، خدمات درمانی پیشرفته‌تری ارائه دهد.

همکاری‌های بین‌المللی و آموزش

یکی از اولویت‌های رویان، آموزش و پرورش پژوهشگران جوان و ایجاد ارتباط با دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی بین‌المللی است. این مؤسسه با برگزاری کنگره‌های سالانه مانند کنگره دوقلوی رویان (شامل کنگره زیست‌پزشکی تولیدمثل و زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی)، فرصت‌هایی برای تبادل دانش و همکاری با دانشمندان جهانی فراهم کرده است. این کنگره‌ها، که به زبان انگلیسی و فارسی برگزار می‌شوند، بستری برای ارائه نتایج جدید و ایجاد همکاری‌های علمی هستند. همچنین، بسیاری از پروژه‌های پژوهشی رویان توسط دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تحت نظارت اساتید مجرب انجام می‌شود، که نشان‌دهنده تعهد رویان به آموزش نسل جدید دانشمندان است.

چالش‌ها و چشم‌انداز آینده

با وجود موفقیت‌های چشمگیر، رویان با چالش‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی مواجه بوده است. دسترسی به تجهیزات و مواد آزمایشگاهی مانند آنتی‌بادی‌ها و پروب‌های فلورسنت به دلیل تحریم‌ها دشوار شده، اما رویان با تکیه بر خلاقیت و همکاری‌های بین‌المللی توانسته این موانع را تا حد زیادی پشت سر بگذارد. در چشم‌انداز سال ۲۰۲۵، رویان قصد دارد به یک مرجع بین‌المللی در زیست‌پزشکی تولیدمثل، زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی تبدیل شود. ساخت بیمارستان جدید و مرکز تولید سلول برای درمان‌های سلولی، از برنامه‌های کلیدی این مؤسسه برای آینده است.

نتیجه‌گیری

مؤسسه رویان با بیش از دو دهه فعالیت، نه‌تنها به هزاران زوج نابارور کمک کرده تا رویای فرزندآوری را محقق کنند، بلکه با پژوهش‌های پیشرفته در زیست‌پزشکی تولیدمثل و زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی، جایگاه ایران را در علم جهانی ارتقا داده است. از تولید اولین گوسفند کلون‌شده خاورمیانه تا تدوین دستورالعمل‌های بالینی برای حفظ باروری و بررسی عوامل ژنتیکی ناباروری، رویان نمونه‌ای برجسته از موفقیت در شرایط دشوار است. این مؤسسه با ترکیب پژوهش، درمان و آموزش، به‌عنوان یک الگوی الهام‌بخش در منطقه خاورمیانه و جهان شناخته می‌شود.

پایان مطلب./