به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیان، انجمن بین‌المللی تحقیقات سلول‌های بنیادی (ISSCR) در تاریخ 11 اوت 2025 رهنمودهای جدیدی منتشر کرد که محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌تری را برای استفاده از مدل‌های جنینی مبتنی بر سلول‌های بنیادی اعمال می‌کند. این مدل‌ها، که در آزمایشگاه از سلول‌های بنیادی ساخته شده و جنبه‌هایی از رشد جنینی را شبیه‌سازی می‌کنند، به دلیل پیشرفت‌های سریع در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته‌اند. رهنمودهای جدید، که در پاسخ به نگرانی‌های اخلاقی و علمی تدوین شده‌اند، خواستار نظارت دقیق‌تر بر این مطالعات و تعیین خطوط قرمز برای جلوگیری از استفاده‌های غیرمجاز، مانند تلاش برای ایجاد بارداری یا رشد این مدل‌ها تا مرحله حیات در رحم مصنوعی، هستند. این اقدامات برای اطمینان از رعایت اصول اخلاقی و جلوگیری از کاربردهای تجاری یا تولیدمثلی غیرمجاز طراحی شده‌اند.

اهمیت مدل‌های جنینی و نیاز به نظارت
مدل‌های جنینی مبتنی بر سلول‌های بنیادی، مانند بلاستوئیدهای انسانی، ابزارهای قدرتمندی برای مطالعه مراحل اولیه رشد جنینی، بیماری‌های مادرزادی و علل سقط جنین هستند. این مدل‌ها با تقلید از ساختارهای جنینی مانند بلاستوسیست، امکان بررسی فرآیندهای پیچیده‌ای مانند لانه‌گزینی و تشکیل اندام‌ها را فراهم می‌کنند. با این حال، پیشرفت‌های سریع در این زمینه، از جمله توانایی ایجاد ساختارهای پیچیده‌تر، نگرانی‌هایی درباره پتانسیل سوءاستفاده یا پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی ایجاد کرده است. ISSCR تأکید می‌کند که این مدل‌ها نباید برای ایجاد بارداری در انسان یا حیوان یا رشد تا مرحله حیات در رحم‌های مصنوعی استفاده شوند، زیرا این اقدامات از نظر اخلاقی غیرقابل قبول هستند.

جزئیات رهنمودهای جدید
رهنمودهای ISSCR شامل توصیه‌هایی برای نظارت دقیق‌تر توسط کمیته‌های اخلاقی و نهادهای نظارتی است. این رهنمودها خواستار بررسی دقیق هر مطالعه توسط متخصصان مستقل هستند تا اطمینان حاصل شود که تحقیقات با اصول اخلاقی هم‌خوانی دارند. همچنین، استفاده از این مدل‌ها برای اهداف تجاری یا تولیدمثلی غیرتحقیقاتی ممنوع شده است. این محدودیت‌ها به‌ویژه بر جلوگیری از رشد مدل‌های جنینی تا مراحل پیشرفته‌تر، که ممکن است به توانایی‌های زیستی مشابه جنین‌های طبیعی منجر شود، تمرکز دارند.

زمینه علمی و پیشرفت‌های اخیر
مدل‌های جنینی مبتنی بر سلول‌های بنیادی در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند. برای مثال، بلاستوئیدهای انسانی با استفاده از پروتئین‌های کلیدی مانند ZO-1 (برای اتصالات محکم)، CDH1 (برای اتصالات چسبنده) و aPKC (برای دامنه‌های آپیکال) ساخته شده‌اند که ساختارهای جنینی را با دقت بالایی شبیه‌سازی می‌کنند. این پیشرفت‌ها امکان مطالعه مکانیسم‌های مولکولی رشد جنینی را فراهم کرده، اما همزمان سؤالات اخلاقی پیچیده‌ای را مطرح کرده‌اند. ISSCR در پاسخ به این تحولات، خطوط قرمزی را برای جلوگیری از عبور از مرزهای اخلاقی تعیین کرده است.

پیامدهای بالینی و پژوهشی
این مدل‌ها پتانسیل بالایی برای پیشرفت در پزشکی بازساختی، درمان ناباروری و درک بیماری‌های مادرزادی دارند. با این حال، فقدان چارچوب‌های نظارتی روشن در گذشته خطر سوءاستفاده را افزایش داده بود. رهنمودهای جدید ISSCR با ایجاد تعادل بین نوآوری علمی و ملاحظات اخلاقی، به محققان امکان می‌دهد تا از این فناوری‌ها به‌طور مسئولانه استفاده کنند. این رهنمودها همچنین بر اهمیت شفافیت در تحقیقات و اطلاع‌رسانی عمومی تأکید دارند تا اعتماد جامعه به این حوزه حفظ شود.

چالش‌ها و جهت‌گیری‌های آینده
یکی از چالش‌های اصلی، تعیین مرز دقیق بین مدل‌های جنینی و جنین‌های طبیعی است، زیرا پیشرفت‌های فناوری ممکن است این تمایز را مبهم کند. تحقیقات آینده باید بر توسعه استانداردهای جهانی برای نظارت بر این مدل‌ها تمرکز کنند. همچنین، گفت‌وگوهای عمومی و مشارکت ذی‌نفعان، از جمله بیماران و سیاست‌گذاران، برای شکل‌دهی به چارچوب‌های اخلاقی ضروری است. ادغام این رهنمودها با فناوری‌های نظارتی، مانند پلتفرم‌های دیجیتال برای رصد تحقیقات، می‌تواند نظارت را بهبود بخشد.

 تعادل بین علم و اخلاق
رهنمودهای جدید ISSCR گامی حیاتی در جهت تنظیم تحقیقات مدل‌های جنینی مبتنی بر سلول‌های بنیادی است. با اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه و نظارت دقیق، این رهنمودها نوآوری علمی را با ملاحظات اخلاقی متعادل می‌کنند. این اقدامات نه‌تنها از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کنند، بلکه اعتماد عمومی را به تحقیقات سلول‌های بنیادی تقویت می‌کنند. با ادامه پیشرفت‌ها در این حوزه، همکاری بین دانشمندان، نهادهای نظارتی و جامعه برای اطمینان از استفاده مسئولانه از این فناوری‌ها ضروری است. این رهنمودها می‌توانند الگویی برای تنظیم سایر فناوری‌های نوظهور در پزشکی باشند.
پایان مطلب/.