به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیان، رژیم غذایی سالم می‌تواند تجمع بیماری‌های مزمن در افراد مسن را کند کند، در حالی که رژیم‌های التهابی آن را تسریع می‌بخشد. این یافته‌ها از یک مطالعه ۱۵ ساله بر روی بیش از ۲۴۰۰ فرد مسن سوئدی به دست آمده که توسط محققان مؤسسه کارولینسکا انجام شده و در مجله Nature Aging منتشر شده است. رژیم‌های سالم شامل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، آجیل، حبوبات و چربی‌های غیراشباع است و مصرف شیرینی‌جات، گوشت قرمز و فرآوری‌شده و کره را کاهش می‌دهد. رژیم التهابی برعکس، بر گوشت قرمز و فرآوری‌شده، غلات تصفیه‌شده و نوشیدنی‌های شیرین تمرکز دارد. این مطالعه نشان داد که رژیم‌های سالم پیشرفت بیماری‌های قلبی-عروقی و زوال عقل را کند می‌کنند، اما بر بیماری‌های عضلانی و استخوانی تأثیر کمتری دارند. رژیم التهابی خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را افزایش می‌دهد. محققان در حال بررسی توصیه‌های غذایی دقیق‌تر برای افزایش طول عمر سالم هستند و بر شناسایی گروه‌های خاص بر اساس سن، جنسیت و شرایط اجتماعی تمرکز دارند.

اهمیت رژیم غذایی در سالمندی
رژیم غذایی نقش کلیدی در سلامت افراد مسن ایفا می‌کند و می‌تواند تعیین‌کننده تعداد بیماری‌های مزمن در سال‌های پایانی زندگی باشد. مطالعه‌ای که توسط محققان مؤسسه کارولینسکا در سوئد انجام شده، بر روی بیش از ۲۴۰۰ فرد مسن به مدت ۱۵ سال نظارت کرده و نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی سالم می‌توانند تجمع بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و زوال عقل را کند کنند. این بیماری‌ها از شایع‌ترین علل ناتوانی و مرگ در سالمندان هستند. رژیم‌های التهابی، مانند آن‌هایی که غنی از گوشت قرمز، سوسیس و نوشیدنی‌های شیرین هستند، خطر ابتلا به این بیماری‌ها را افزایش می‌دهند. تغذیه مناسب نه تنها طول عمر را افزایش می‌دهد، بلکه کیفیت زندگی را نیز بهبود می‌بخشد. این مطالعه بر اساس داده‌های واقعی از شرکت‌کنندگان سوئدی انجام شده و نتایج آن برای سیاست‌گذاری‌های سلامت عمومی در سطح جهانی قابل استفاده است. با توجه به پیری جمعیت در بسیاری از کشورها، توجه به تغذیه سالم در سالمندی به یک اولویت تبدیل شده است. آموزش عمومی و دسترسی به مواد غذایی سالم از جمله راهکارهای پیشنهادی برای بهبود سلامت سالمندان است.

رژیم‌های غذایی مورد بررسی در مطالعه
در این تحقیق، چهار رژیم غذایی مختلف بررسی شده است: سه رژیم سالم و یک رژیم التهابی. رژیم MIND (Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay) برای سلامت مغز و کاهش خطر زوال عقل طراحی شده و بر مصرف بالای سبزیجات برگ‌دار، میوه‌ها، غلات کامل، آجیل، حبوبات و چربی‌های غیراشباع مانند روغن زیتون تأکید دارد. رژیم AHEI (Alternative Healthy Eating Index) بر رعایت دستورالعمل‌های غذایی برای کاهش خطر بیماری‌های مزمن کلی تمرکز دارد و تعادل در مصرف مواد مغذی را ترویج می‌کند. رژیم AMED (Alternative Mediterranean Diet) نسخه‌ای تغییر یافته از رژیم مدیترانه‌ای است که با عادات غذایی غربی سازگار شده و بر مصرف سبزیجات، میوه‌ها و چربی‌های سالم تأکید دارد. در مقابل، رژیم EDII (Empirical Dietary Inflammatory Index) التهابی است و بر گوشت قرمز و فرآوری‌شده، غلات تصفیه‌شده و نوشیدنی‌های شیرین تمرکز دارد، در حالی که مصرف سبزیجات، چای و قهوه را کاهش می‌دهد. این رژیم‌ها با استفاده از شاخص‌های علمی ارزیابی شده و تفاوت‌های قابل توجهی در تأثیرات آن‌ها بر سلامت مشاهده شده است.

نتایج مطالعه بر روی بیماری‌های قلبی-عروقی
رژیم‌های غذایی سالم مانند MIND، AHEI و AMED پیشرفت بیماری‌های قلبی-عروقی را در افراد مسن کند می‌کنند. شرکت‌کنندگانی که این رژیم‌ها را دنبال می‌کردند، تجمع بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، سکته قلبی و نارسایی قلبی را با سرعت کمتری تجربه کردند. این بیماری‌ها از عوامل اصلی مرگ و میر در سالمندان هستند. در مقابل، رژیم التهابی EDII خطر ابتلا به این بیماری‌ها را افزایش داد و تجمع آن‌ها را تسریع کرد. چربی‌های غیراشباع و فیبر موجود در سبزیجات، غلات کامل و آجیل التهاب عروقی را کاهش می‌دهند و از تشکیل پلاک‌های آترواسکلروتیک جلوگیری می‌کنند. این یافته‌ها با مطالعات قبلی همخوانی دارد که نشان می‌دهند رژیم مدیترانه‌ای خطر بیماری‌های قلبی را تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد. مصرف منظم سبزیجات برگ‌دار و آجیل می‌تواند به عنوان بخشی از استراتژی‌های پیشگیری از بیماری‌های قلبی در سالمندان توصیه شود. این مطالعه همچنین بر اهمیت کاهش مصرف گوشت قرمز و فرآوری‌شده تأکید دارد.

تأثیر بر زوال عقل و سلامت مغز
رژیم‌های سالم، به‌ویژه MIND، تأثیر قابل توجهی بر کاهش سرعت تجمع بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر و زوال عقل دارند. شرکت‌کنندگان با رژیم‌های غنی از سبزیجات، میوه‌ها، آجیل و چربی‌های سالم علائم کمتری از اختلالات شناختی نشان دادند. این رژیم‌ها حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌های گروه B و امگا-۳ هستند که از سلول‌های مغزی در برابر استرس اکسیداتیو و التهاب محافظت می‌کنند. رژیم التهابی EDII با افزایش التهاب سیستمیک، خطر زوال عقل را بالا می‌برد. تفاوت در سرعت تجمع بیماری‌های مغزی بین گروه‌های رژیم سالم و التهابی قابل توجه بود. این نتایج با مطالعاتی که کاهش پلاک‌های آمیلوئید و پروتئین تاو در مغز را با رژیم‌های مدیترانه‌ای مرتبط می‌دانند، همسو است. توصیه به مصرف بیشتر سبزیجات برگ‌دار و آجیل می‌تواند به کاهش بار بیماری‌های شناختی در جوامع سالمند کمک کند. آموزش خانواده‌ها برای گنجاندن این مواد غذایی در رژیم روزانه نیز ضروری است.

عدم تأثیر بر بیماری‌های عضلانی و استخوانی
رژیم‌های غذایی سالم در این مطالعه تأثیر قابل توجهی بر بیماری‌های مرتبط با عضلات و استخوان‌ها مانند پوکی استخوان، آرتریت و سارکوپنی نداشتند. این بیماری‌ها در همه گروه‌ها با سرعت مشابهی پیشرفت کردند، صرف‌نظر از نوع رژیم غذایی. محققان این موضوع را به عوامل دیگری مانند فعالیت بدنی، ژنتیک، کمبود ویتامین D و تغییرات هورمونی نسبت می‌دهند که نقش غالب‌تری در سلامت عضلانی و استخوانی دارند. با این حال، رژیم‌های سالم می‌توانند به طور غیرمستقیم از طریق بهبود کلی سلامت، به حفظ توده عضلانی کمک کنند. رژیم التهابی نیز تأثیر مستقیمی بر این بیماری‌ها نشان نداد. این یافته‌ها نشان‌دهنده نیاز به رویکردهای چندجانبه برای مدیریت بیماری‌های اسکلتی-عضلانی است، از جمله ورزش منظم و مکمل‌های غذایی مانند کلسیم. تحقیقات آینده باید این عوامل را در کنار رژیم غذایی بررسی کند تا راهکارهای جامع‌تری ارائه شود.

گام‌های بعدی تحقیق و توصیه‌ها
محققان مؤسسه کارولینسکا در حال برنامه‌ریزی برای شناسایی دقیق‌ترین توصیه‌های غذایی برای افزایش طول عمر سالم هستند. آن‌ها قصد دارند گروه‌های خاصی از سالمندان را بر اساس سن، جنسیت، زمینه روان‌اجتماعی و بیماری‌های موجود بررسی کنند تا رژیم‌های شخصی‌سازی‌شده ارائه دهند. برای مثال، زنان ممکن است از رژیم‌های غنی از کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان بهره ببرند، در حالی که مردان ممکن است به رژیم‌های غنی از چربی‌های سالم نیاز داشته باشند. این مطالعه توسط شورای تحقیقات سوئد و شورای تحقیقات سلامت، کار و رفاه سوئد تأمین مالی شده و هیچ تعارض منافعی گزارش نشده است. توصیه عمومی به سالمندان این است که مصرف سبزیجات، غلات کامل، آجیل و روغن زیتون را افزایش دهند و از گوشت قرمز، سوسیس و نوشیدنی‌های شیرین پرهیز کنند. ادغام این رژیم‌ها در برنامه‌های سلامت عمومی می‌تواند بار بیماری‌های مزمن را کاهش دهد. آموزش کادر درمانی و خانواده‌ها نیز برای اجرای این توصیه‌ها ضروری است.

ارتباط با مطالعات مرتبط و روندهای جهانی
این مطالعه با تحقیقات دیگر همخوانی دارد، مانند مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۵ که نشان داد مصرف گوشت قرمز و فرآوری‌شده خطر زوال شناختی و زوال عقل را افزایش می‌دهد. همچنین، مطالعاتی در ۸۰ کشور نشان داده‌اند که رژیم‌های غنی از میوه‌ها و سبزیجات (۲ وعده میوه و ۳ وعده سبزیجات در روز) با طول عمر بیشتر مرتبط هستند. رژیم‌های مدیترانه‌ای و MIND به دلیل کاهش پلاک‌های آمیلوئید و تاو در مغز، به طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفته‌اند. در سطح جهانی، با پیری جمعیت، تمرکز بر تغذیه سالم افزایش یافته است. برای مثال، مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد که لبنیات پرچرب می‌تواند بخشی از رژیم سالم باشد، برخلاف توصیه‌های قدیمی. رژیم‌های التهابی همچنین با اختلال در میکروبیوم روده مرتبط هستند که می‌تواند سلامت کلی را تحت تأثیر قرار دهد. 

چالش‌های اجرای رژیم‌های سالم
اجرای رژیم‌های غذایی سالم در سطح جهانی با چالش‌هایی همراه است. دسترسی محدود به مواد غذایی تازه و سالم در مناطق کم‌درآمد، هزینه‌های بالای آجیل و روغن زیتون، و عادات غذایی ریشه‌دار در برخی فرهنگ‌ها موانع اصلی هستند. علاوه بر این، کمبود آموزش در مورد فواید رژیم‌های MIND یا مدیترانه‌ای در بسیاری از جوامع، پذیرش این رژیم‌ها را دشوار می‌کند. سالمندان با بیماری‌های مزمن ممکن است به دلیل محدودیت‌های جسمی یا مالی نتوانند رژیم‌های توصیه‌شده را دنبال کنند. برنامه‌های سلامت عمومی باید این موانع را با ارائه یارانه برای مواد غذایی سالم، آموزش جوامع محلی و ایجاد دسترسی به محصولات تازه برطرف کنند. همکاری بین دولت‌ها، سازمان‌های بهداشتی و بخش خصوصی برای ترویج تغذیه سالم ضروری است. این مطالعه بر اهمیت آگاهی عمومی و حمایت‌های اجتماعی برای بهبود سلامت سالمندان تأکید دارد.
پایان مطلب/.