به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، پژوهش تازه‌ای نشان می‌دهد که نه تنها سلول‌های سرطانی و سلول‌های ایمنی در میکرو‌محیط تومور مهم‌اند، بلکه نورون‌های حسی پیرامون تومور نیز می‌توانند نقش محوری در گسترش سرطان بازی کنند. با استفاده از توالی‌یابی تک‌سلولی مشخص شد که ترشح پپتید CGRP توسط نورون‌های حسی، پیشرفت سارکوم استخوانی را تحریک می‌کند. مهار نورون‌های حسی حامل گیرنده TrkA باعث کاهش عصب‌دهی، رشد رگ‌ها، تجمع ماکروفاژهای مرتبط با تومور و سرعت متاستاز می‌شود و می‌تواند پنجره‌ای تازه بر درمان‌های ترکیبی باز کند. یافته‌ها نشان می‌دهند که نورون‌ها از نقش سنتی خود به عنوان انتقال‌دهنده درد فراتر رفته و نقش فعال و تعیین‌کننده‌ای در میکرومحیط تومور پیدا کرده‌اند. ترشح CGRP توسط نورون‌های حسی باعث تغییرات گسترده در سلول‌های توموری، سلول‌های ایمنی و فیبروبلاست‌های اطراف تومور می‌شود و شرایط را برای رگ‌زایی، تکثیر سلول‌های سرطانی و متاستاز فراهم می‌کند.

داده‌های تک‌سلولی و عصب‌های تومور

در مدل‌های حیوانی سارکوم استخوانی، مهار مسیر TrkA باعث کاهش چشمگیر عصب‌دهی به تومور شد. توالی‌یابی تک‌سلولی نشان داد که کاهش عصب‌دهی با کاهش سیگنال‌های CGRP و VEGF و تغییرات فنوتیپی قابل توجه در سلول‌های توموری و سلول‌های میکرومحیط همراه بود. نورون‌های حسی باعث تقویت رگ‌زایی و حمایت از سلول‌های توموری می‌شوند و فعالیت سیستم ایمنی تومور را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. این فرآیند نشان می‌دهد که تعامل پیچیده‌ای میان نورون‌ها و سلول‌های توموری وجود دارد که رشد و پیشرفت سرطان را تسریع می‌کند. بررسی‌های دیگر نشان می‌دهد که نورون‌ها و نوروپپتیدها نقشی فراتر از انتقال درد یا ایجاد حس عصبی دارند و می‌توانند محرک‌های مستقیم رشد و تهاجم تومور باشند.

مهار مسیر CGRP

پژوهشگران دو رویکرد درمانی را مورد بررسی قرار دادند: نخست، استفاده از لیپوزوم‌های حاوی بی‌یوکایین برای مهار ورود اعصاب به تومور و دوم، استفاده از داروی Rimegepant برای بلوک سیگنال  CGRP است. هر دو روش منجر به کاهش رشد تومور، رگ‌زایی و عصب‌دهی شد و درد مرتبط با سارکوم نیز کاهش یافت. اهمیت مسیر نورون در رشد تومور به عنوان هدفی درمانی نوآورانه آشکار شد. از آنجا که داروهایی مانند Rimegepant قبلاً برای درمان میگرن مورد استفاده قرار گرفته‌اند، امکان اجرای سریع این روش در مدل‌های بالینی انسان وجود دارد و می‌تواند درمان‌های ترکیبی با شیمی‌درمانی یا ایمونوتراپی را تکمیل کند. بررسی اثرات ترکیبی این مسیر با درمان‌های موجود می‌تواند به کاهش مقاومت تومور به درمان‌های استاندارد کمک کند و اثربخشی درمان را افزایش دهد.

نورون‌ها در سایر سرطان‌ها

مطالعات مستقل نشان می‌دهند که نورون‌های حسی و CGRP در سرطان‌های دستگاه گوارش و سایر تومورهای جامد نیز نقش مؤثری در رشد تومور دارند. شبکه عصبیCGRP+  در سرطان معده نمونه‌ای روشن از این روند است که نشان می‌دهد نورون‌ها می‌توانند محیط توموری را به زیست‌بوم عصبی تبدیل کنند. مرور جامع سال 2025 نیز تأیید می‌کند که تعامل میان سیستم عصبی، سیستم ایمنی و تومور به یکی از مسیرهای نوین درمان سرطان تبدیل شده است. در بسیاری از تومورها، نورون‌های حسی باعث تغییر عملکرد سلول‌های ایمنی و سلول‌های توموری می‌شوند و شرایطی فراهم می‌کنند که رشد و پیشرفت تومور تسریع شود. این تعامل پیچیده، نورون‌ها را از نقش جانبی خارج کرده و به بازیگران اصلی میکرومحیط تومور تبدیل می‌کند که توانایی هدایت رگ‌زایی، تحریک متاستاز و افزایش تکثیر سلول‌های سرطانی را دارند.

تعامل نورون و ایمنی تومور

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که نورون‌های حسی نه تنها مستقیماً رشد تومور را تحریک می‌کنند، بلکه بر عملکرد سلول‌های ایمنی در میکرو­محیط تومور نیز تأثیر می‌گذارند. CGRP  ترشح‌شده توسط نورون‌ها می‌تواند فعالیت ماکروفاژهای ضدتومور را کاهش دهد و تجمع سلول‌های ایمنی سرکوب‌کننده تومور را افزایش دهد، که شرایطی مساعد برای رشد و متاستاز ایجاد می‌کند. این تعامل پیچیده باعث می‌شود که مسیر نورون CGRP به یک محور چندگانه تبدیل شود که هم رشد سلول‌های سرطانی، هم رگ‌زایی و هم تنظیم پاسخ ایمنی تومور را کنترل می‌کند و به‌عنوان هدفی بالقوه برای درمان‌های ترکیبی مطرح شود. برای بیماران مبتلا به سارکوم استخوانی، مهار مسیر نورون حسی و CGRP می‌تواند باعث کاهش رشد تومور و متاستاز و بهبود کیفیت زندگی شود. استفاده از داروهای موجود برای مهار این مسیر امکان طراحی درمان‌های سریع و کم‌هزینه را فراهم می‌کند. با‌این‌حال، مدل‌های حیوانی به‌طور کامل بازتاب‌دهنده وضعیت انسان نیستند و بررسی اثرات این مسیر در بیماران انسانی ضروری است. بررسی سلول‌های مختلف میکرومحیط تومور، عملکرد سیستم ایمنی و پاسخ سلول‌های فیبروبلاست به مهار مسیر CGRP از نکات مهم در مطالعات آینده است. همچنین باید اثرات بلوک بلندمدت CGRP بر عملکردهای فیزیولوژیکی مانند درد، عملکرد عصب‌ها و تنظیم عروق به دقت بررسی شود تا درمان ایمن باشد.

نورون‌های حسی با جذب یا تحریک تومور، محیط را به زیست‌بوم عصبی تبدیل می‌کنند که رشد، متاستاز و مقاومت درمانی را ارتقاء می‌دهد. مهار CGRP یا حذف عصب‌دهی می‌تواند اثر ترکیبی با درمان‌های استاندارد داشته باشد و پاسخ تومور به شیمی‌درمانی یا ایمونوتراپی را بهبود دهد. بررسی مدل‌های انسانی و شناسایی بیمارانی که بیشترین منفعت را از این درمان می‌برند ضروری است. مطالعات دیگر نشان داده‌اند که محور CGRP–RAMP1 در سرطان‌های دستگاه گوارش نیز رشد تومور را تقویت می‌کند و تأییدی بر اهمیت مسیر نورون CGRP  در انواع مختلف سرطان‌هاست. توجه به تفاوت‌های بین تومورها و شدت عصب‌دهی در بیماران مختلف برای طراحی درمان هدفمند حیاتی است.

نتیجه‌گیری

 نورون‌های حسی از یک نقش جانبی به بازیگر فعال در میکرومحیط تومور تبدیل شده‌اند. مسیر CGRP ارتباط‌دهنده بین عصب‌دهی، رگ‌زایی و رشد تومور است و هدفی نوین برای درمان سرطان ایجاد می‌کند. باز کردن مسیرهای درمانی مبتنی بر مهار عصب‌دهی یا بلوک CGRP می‌تواند برای بیماران مبتلا به سارکوم استخوانی بسیار مهم باشد. مطالعات بالینی، بررسی اثرات جانبی و ایمنی، و شناسایی بیمارانی که بیشترین بهره را می‌برند، گام‌های ضروری برای ترجمه این یافته‌ها به درمان انسانی هستند. آینده درمان‌های سرطان ممکن است شامل ترکیب روش‌های بلوک CGRP با درمان‌های استاندارد باشد تا هم رشد تومور مهار شود و هم مقاومت به درمان کاهش یابد. پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که توجه به مسیر نورون CGRP می‌تواند درمان‌های هدفمندتر و مؤثرتر برای بیماران مبتلا به سارکوم و سایر سرطان‌ها فراهم کند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود دهد. این مسیر نشان می‌دهد که مهار هم‌زمان عصب‌دهی و سیگنال CGRP می‌تواند علاوه بر کاهش رشد تومور، پاسخ ایمنی ضدتومور را نیز تقویت کند و اثربخشی درمان‌های ترکیبی را افزایش دهد.

پایان مطلب./