به گزارش بنیان به نقل از medicalxpress، درک ظرفیت قابل توجه کبد برای ترمیم و بازسازی، گامی کلیدی برای درک شرایطی مانند سیروز یا سرطان کبد است که به موجب آن عملکرد طبیعی کبد متوقف می شود.

کبد یکی از اندام های مهم بدن است و هر گونه آسیب به آن فرد را مستعد بیماری های دیگر نیز می کند به همین دلیل درک مکانیسم سلولی که کبد به موجب آن خودش را از نو می سازد بسیار مهم است. دکتر آرتاندی و همکارانش در استنفورد سلول های تکثیر شونده اما نادری را در سراسر کبد شناسایی کرده اند که برای جایگزین کردن سلول های آسیب دیده ضروری هستند. اما به نظر می رسد که همین سلول ها در صورتی که از کنترل خارج شوند می توانند سرطان ایجاد کنند. سالانه حدود 900 هزار نفر به دلیل ابتلا به سیروز از بین می روند و سرطان کبد نیز پنجمین دلیل مرگ های سرطانی در جهان محسوب می شود. با وجود اهمیت موضوع بازسازی و ترمیم کبد، درک و دانسته های ما در مورد مکانیسم های منجر به بازسازی کبدی محدود است.

تلومرازها کمپلکس های پروتئینی هستند که انتهاهای کروموزومی را بعد از همانند سازی DNA می پوشانند و بدون فعالیت آن ها، کلاهگ های کروموزومی محافظ موسوم به تلومرها، طی هر تقسیم به تدریج کوتاه و کوتاه تر می شوند. اغلب سلول های بالغ فعالیت تلومراز اندکی دارند و یا این که اصلا این فعالیت در آن ها دیده نمی شود و کوتاه شدن تلومر های آن ها به صورت یک ساعت مولکولی عمل می کند که طول عمر سلول را محدود می کند. با این حال، سلول های بنیادی و برخی از سلول های سرطانی تلومراز بیشتری دارند که مانع از کوتاه شدن تلومرهای آن ها می شود و در نتیجه فرایند پیری  در آن ها آهسته تر اتفاق می افتد و آن ها تقسیم بیشتری را متحمل می شوند. موتاسیون هایی که فعالیت تلومرازی را بلوک کنند می توانند منجر به سیروز در انسان یا موش شوند و موتاسیون هایی که این فعالیت را افزایش دهند می توانند منجر به سرطان کبد شوند.

مطالعات موشی نشان داده اند که حدود 3 تا5 درصد سلول های کبدی سطوح بالا و غیر معمولی از تلومرازها را بیان می کنند. از طرف دیگر این سلول ها که سطوح پایینی از ژن های دخیل در متابولیسم سلولی طبیعی را بیان می کنند، در سراسر کبد پراکنده شده اند. طی ترن آور طبیعی سلول و بعد از آسیب کبدی، این سلول ها تکثیر شده و کلامپ یا تجمعاتی از سلول های کبدی جدید را ایجاد می کنند. این سلول های نادر می توانند فعال شده، تقسیم شده و کلون های سلولی را در سراسر کبد تشکیل می دهند. به عقیده دکتر آرتاندی و همکارانش در استنفورد ایجاد داروهایی که بتوانند سلول های بیان کننده تلومرازها را فعال کنند می تواند راهی برای درمان آسیب های کبدی باشد.

پایان مطلب/