دکتر رضا شیرکوهی‌، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو پژوهشکده سرطان مجتمع بیمارستان‌ امام خمینی و همینطور بخش و مرکز ژن درمانی پژوهشکده سلول ژن بافت مرکز طبی، در گفتگو با خبرنگار سایت بنیان از خدمات ارائه شده در این مراکز خبر دادند و گفتند که ما طی 13 سال فعالیت و همکاری مستمر با سایر اساتید در دانشگاه، در پژوهشکده سرطان، درمانگاه پزشکی شخصی و اولین مرکز مولکولار تومور ایران  را راه اندازی کردند. ایشان با داشتن سه شرکت دانش بنیان در حوزه بیوتک فعالیت های مستمری را در این حوزه انجام داده اند که برای مثال تنها در یک شرکت اقدام به تولید بیش از 60 کیت تشخیصی مولکولی با حساسیت بالا نمودند که اکثرا در حوزه سرطان بوده و به ثبت ملی نیز رسیده است. درهمین راستا ایشان همچنین درحوزه درمانی و مشاوره ای بیماران دارای سرطان‌های ارثی فعالیت دارند، درواقع در این حوزه از طریق انجام آزمایشات برای بیماران، بررسی می‌کنند که چه داروهایی برایشان می‌تواند موثر باشد و از این راه برای آنها دارو تجویز می‌کنند. در حوزه تحقیقاتی هم ایشان در زمینه ژن درمانی سرطان‌های ارثی فعالیت دارند.

چه سرطان‌هایی را بررسی می‌کنید؟

بیشتر سرطان‌هایی که ما داریم کارمی‌کنیم روی سرطان سینه ، سرطان معده و سرطان روده بزرگ هست. که به نسبت می‌توان گفت سرطان‌های شایعی در ایران هستند. یکی از اولویت‌هایمان در حال حاضر روی سرطان معده است و در واقع به دنبال این هستیم که بتوانیم با استفاده از نمونه گیری از خون بیمار، به سلول‌های توموری دسترسی پیدا کنیم، وسپس پروفایل ژنومی آنها را بررسی کنیم تا بتوانیم هم در بحث پیشگیری یا پیش آگهی بیمار کمک کنیم و هم اینکه درنهایت بتوانیم یک روش درمانی را برای از بین بردن این سلول‌ها را بدست بیاوریم.

روش درمانی شما دقیقا چیست و در حال حاضر درچه مرحله ای می‎باشید؟

روش درمانی ما ژن درمانی برای بیماران سرطانی است که فعلا ما در مرحله پری کلینیکال (پیش بالینی) کار می‌کنیم و در حال ارزیایی عملکرد سلول‌ها و تولید انبوه آنها هستیم و به دنبال این هستیم که تجهیزهات لازم را برای ادامه مسیر فراهم کنیم تا بتوانیم سریعتر این روش درمانی را به مرحله کلیکینال ترایال برسانیم.

در حوزه شرکت‌های دانش بنیان هم فعالیت دارید؟

ما سه شرکت دانش بنیان فعال داریم، که دوتا از شرکت‌های دانش بنیان ما در زمینه تجهیزات سلولی فعالیت دارند، که یکی در زمینه تجهیزات فعالیت می‌کند  و درحال حاضر نیز موفق شدند که سل کانتر یا شمارشگر سلول را درست کنند و چیزهایی از این قبیل و یک شرکت دیگر ما که بیشتر تمرکز آن برای تولید محصولات بایوتک هست و فراورده‌های بایوتک را تولید می‌کند که تا الان ما توانستیم تقریبا شصت تا کیت تشخیصی درست کنیم، همچنین توانستیم آنزیم ریورزترنس کریپتاز درست کنیم که در همین راستا موفق شدیم در نمایشگاهی در ترکیه برای این کار مدال طلا هم کسب کنیم. درحال حاضر نیز بر روی تولید داروهای بایوتک کار می‌کنیم و تقریبا سه یا چهار دارو را در حد پیش صنعتی توانستیم جلوببریم که بعدا اگر ان شاالله امکانات بیشتری داشته باشیم بتوانیم اینها را در زمینه فاز صنعتی ببریم، و در آخر نیز بتوانیم در بخش درمان از آنها استفاده کنیم.

بیشتر فعالیت شما در حوزه دانشگاهی است یا خصوصی ؟

ما در حوزه دانشگاهی و آکادمیک سالهاست که کار می‌کنیم و اکنون به این مهارت رسیده‌ایم که چه کار باید انجام دهیم و در حوزه خصوصی هم ورود کردیم ولی آنجا مشکلات خاص خودش را دارد، زیرا وقتی بحث مارکتینگ و مجوزها مطرح می‌شود، مشکلات زیادی به وجود می‎‌‌‌آید و مسایل بسیار پیچیده می‌شود، زیرا ما الان چندین سال است که کیت تشخیص درست کردیم، ولی بحث روی مجوزهاست که هر دفعه یک مساله‌ای پیش می‌آید و حقیقتا هیچ گونه همکاری انجام نمی‌شود و همین موضوع باعث شده ما متوقف شویم، در صورتی که ما این محصولات را به محض اینکه در ترکیه به نمایش گذاشتیم، نه تنها به ما مدال طلا دادند بلکه از فردای آنروز از جاهای مختلف تماس می‌گرفتند و حاضربودند سرمایه گذاری کنند، آنهم با سرمایه کلان که ما فقط برویم آنجا و کار را ادامه بدهیم بطوری که اعلام کردند مجوزها و سایر موارد را ما خودمان انجام می دهیم و نیاز به هیچ کاری ندارد ولی در کشور خودمان خیلی روی بحث دادن مجوز سخت گیری های نابجایی وجود دارد، که تنها ثمره آن عدم پیشبرد اهداف درمانی است.

مزایا و معایب کار شما چیست؟

به هر حال هرکاری معایب خودش را دارد، زیرا همه چیز به شرایط بیماری فرد و میزان پیشرفت آن بستگی دارد، به عنوان مثال ممکن است ، این روش برای یک بیمار ایمن نباشد و یا به لحاط افیکیسی یا کاربرد هم ممکن است یک نفر نوع شدید یک بیماری را داشته باشد و این روش برای آن کاربردی نباشد ولی همین روش ممکن است برای بیمار دیگری با همین شرایط منجر به درمان بیماری آن و یا خفیف تر شدن علایم بیماری آن شخص منجر شود و فرد با این روش بتواند این بیماری را تحمل کرده یا با کمک داروهای دیگر زندگی عادی داشته باشد. بنابراین برای اینکه ما بتوانیم برای یک بیماری به مرحله درمانی قطعی برسیم، بالطبع هزینه بسیار بالایی خواهد داشت، بنابراین با این شرایط موجود تنها چیزی که به ذهنمان می‌رسد بیشتر در این حد است که روش درمانی انتخاب شده برای بیمار ایمن باشد عوارضی برای او نداشته باشد تا بتوانیم شدت بیماری را به حداقل برسانیم.

با چه مراکزی همکاری دارید؟

ما در حال حاضر با موسسه رازی در حال همکاری هستیم  به خصوص در موضوع تولید واکسن‌های سرطان همکاری‌های خیلی خوبی انجام می‌دهیم. ان شاالله به زودی خبرهای خوبی از محصولات تولید شده این حوزه می‌شنویم.

سخن پایانی

من حدود 13 سال است که به ایران برگشتم با وجود پیشنهادهای خوبی که داشتم ولی باز اینجا را برای خدمت انتخاب کردم، چون می‌دانستم که ایران جوان‌های خیلی مستعدی دارد، بنابراین امیدوارم برای آنها محیطی فراهم شود تا تمام توانمندی‌های خود را به عرصه ظهور برسانند، زیرا آن مو قع هست که ما در حوزه بایوتک و جاهای دیگر حرف‌های زیادی برای گفتن خواهیم داشت.

پایان مطلب/..