به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، سرطان ریه حدود 20 درصد از مرگ‌و‌میرهای سالانه مرتبط با سرطان در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد. طبق آمار سال 2022 لیگ سرطان سوئیس، سالانه نزدیک به 5000 مورد جدید سرطان ریه در سوئیس گزارش می‌شود. در طول پنج سال پس از تشخیص، از هر 5 نفر تنها 1 نفر زنده می‌ماند. شیمی‌درمانی و درمان هدفمند، درمان‌های اولیه‌ای هستند که به بیماران ارائه می‌شوند، اما به دلیل ناهمگونی سرطان‌های ریه، همه تومورها به یکی از این درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند. علاوه بر این، سلول‌های سرطانی ممکن است مقاومت در برابر درمان ایجاد کنند که باعث در نظر گرفتن ترکیبی از چندین مولکول شود. برای شناسایی موثرترین ترکیب یا ترکیبات برای هر تومور، آزمایش بر روی کشت‌های خارج از بدن تومورهای بیماران در آزمایشگاه می‌تواند راه حلی باشد. این روش موضوع مطالعه جدیدی است که در مجله Cancers منتشر شده است.

سرطان ریه

سرطان ریه علت اصلی مرگ ناشی از سرطان در بزرگسالان است. در سال 2020، تقریباً 1.8 میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر سرطان ریه جان خود را از دست دادند که 18 درصد از کل مرگ و میرهای مرتبط با سرطان را شامل می‌شود. سرطان سلول بزرگ (LCC) هستند. اگرچه درمان‌های هدفمند پیشرفته کنونی در بهبود بقا پیشرفت کرده‌اند، پیش‌آگهی سرطان ریه همچنان ناگوار است. انتخاب درمان به عوامل زیادی از جمله مرحله‌بندی، بافت‌شناسی و ویژگی‌های ژنتیکی و همچنین بیماری‌های همراه و وضعیت عملکرد بیمار بستگی دارد. شیمی درمانی معمولاً روش اصلی درمان است زیرا اکثر بیماران واجد شرایط جراحی نیستند. اگرچه شیمی‌درمانی می تواند بقا را افزایش دهد، اما در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته درمانی نیست و بسیاری ممکن است عوارض جانبی قوی‌ترین رژیم ها را تحمل نکنند. سرطان ریه همچنین با درجه بالایی از ناهمگونی مشخص می‌شود، که نیاز به انطباق درمان با انواع مختلف بیماری را ایجاد می‌کند. در دهه گذشته، تلاش‌های هماهنگ برای توصیف چشم‌انداز ژنومی زیرگروه‌های سرطان ریه، شناسایی اهداف درمانی جدید و توسعه درمان‌های هدفمند را ممکن ساخته است. درمان‌های ترکیبی از درمان‌های مختلف شیمی‌درمانی یا ترکیب ایمونوتراپی با شیمی‌درمانی یا درمان هدفمند، کانون تحقیقات گسترده‌ای بوده‌اند و در حال حاضر با برخی از نتایج اولیه امیدوارکننده وارد عمل بالینی شده‌اند. با وجود این، به دلیل ماهیت ناهمگن سرطان ریه، پیش‌بینی اینکه آیا یک بیمار به درمان معین پاسخ می‌دهد یا خیر، چالش برانگیز است. بنابراین، مدل‌های قوی ex vivo ممکن است ابزارهای امیدوارکننده‌ای را برای کمک به شناسایی و هدایت درمان فردی نشان دهند. این مدل ها باید به سرعت ایجاد شوند و نتایج را در عرض 2 تا 3 هفته ارائه دهند، که از نظر بالینی معادل زمان بین تشخیص و تصمیم گیری درمان است. این بازه زمانی کوتاه نشان می‌دهد که چرا مدل‌های حیوانی نامناسب هستند.

مدل‌های کشت

مدل‌های تومور سه‌بعدی (3D) آزمایشگاهی، از جمله ارگانوئیدها و کروی‌ها، برای غربالگری درمان‌های جدید مرتبط هستند. ارگانوئیدهای مشتق از بیمار (PDOs) و اسفروئیدهای مشتق شده از بیمار (PDS) با موفقیت برای سرطان های مختلف انسانی توسعه یافته‌اند و به‌عنوان ابزارهای جدید امیدوارکننده‌ای برای هدایت درمان سرطان فردی مرتبط بالینی ظاهر می‌شوند. در این مطالعه، محققان یک مدل ساده PDS ریه را ایجاد کرده که تومور اصلی را تقلید می‌کند و از آن برای ارزیابی حساسیت به درمان‌های مختلف شیمی‌درمانی استفاده کرده است. محققان این مدل ex vivo را انتخاب کردند زیرا PDS بیشتر از PDO برای غربالگری دارویی با کارایی بالا قابل قبول است. همچنین اسفروئیدها از نظر شکل و اندازه در مقایسه با ارگانوئیدها قابلیت تکثیر بیشتری دارند و بدون نیاز به ماتریکس خارج سلولی بیرونی ایجاد می‌شوند. با استفاده از روش کشت دو مرحله‌ای، محققان با موفقیت PDS را از شایع‌ترین زیرگروه‌های سرطان ریه و از بافت‌های مجاور غیر بدخیم آن‌ها تولید کردند. الگوی بیان نشانگرهای خاص ریه در اکثر PDS حفظ شده، و تجزیه و تحلیل ژنومی نشان داد که 50٪ از کروی‌ها فنوتیپ تومور را حفظ می‌کنند، همانطور که قبلا برای ارگانوئیدهای ریه توضیح داده شد. در نهایت، محققان با موفقیت حساسیت کارسینوم کیستیک آدنوئید PDS را به دو ترکیب دارویی شیمی درمانی مرتبط بالینی اندازه گیری کردند.

فناوری جدید

برای جمع‌بندی دقیق تومورها در آزمایشگاه، کشت سه بعدی سلول‌های سرطانی به شکل توده‌هایی به نام اسفروئیدها در دهه گذشته مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، کشت سه بعدی سلول‌های سرطانی ریه تا به حال چالش برانگیز و ضعیف بوده است. تیمی از محققان HUG و UNIGE یک مدل کروی را با استفاده از قطعات تومور بدست آمده در طول مداخلات جراحی ایجاد و آزمایش کردند. بیست و یک بیمار مبتلا به سرطان ریه سلولی غیر کوچک در این مطالعه وارد شدند. فقط در 15 تا 20 روز، این کروی‌ها که اکنون قوی و کاملاً مشخص شده‌اند  در معرض درمان‌های ضد سرطانی توصیه شده توسط انکولوژیست قرار گرفتند.

به سوی درمان شخصی سرطان ریه

دو نوع عمده سرطان ریه وجود دارد. اولین مورد، سرطان ریه "غیر سلولی"، 4 مورد از 5 مورد را تشکیل می‌دهد. این گروه شامل سه زیرمجموعه اصلی است که بر اساس مورفولوژی و جهش آنها طبقه بندی می‌شوند. در عرض تقریباً 15 روز، تمام جهش‌های بیان شده توسط سلول‌های تومور برای ارزیابی درمان‌های مناسب شناسایی می‌شوند. این محقق توضیح می‌دهد: در طول این دو هفته و به لطف روش جدید ، اکنون می‌توان اسفروئیدهای تومور مشتق شده از بیمار را توسعه داده و سپس آماده آزمایش درمان‌های انتخاب‌شده توسط انکولوژیست باشد و این یک مزیت قابل توجه است. این روش برای نوع دوم سرطان ریه، سرطان ریه "سلول کوچک"، که 1 مورد از 5 مورد را به خود اختصاص می‌دهد، اعمال نمی‌شود و معمولاً زمانی که علائم متاستاتیک با گزینه‌های درمانی متأسفانه محدود ظاهر می شود، دیر تشخیص داده می شود.

کاربرد در برابر مقاومت و عوارض جانبی

آمار نشان می‌دهد که 30٪ تا 40٪ از افراد تحت درمان هدفمند نسبت به درمان مقاومت نشان می‌دهند. کشت‌های کروی شرح داده شده در این مطالعه به شناسایی موثرترین درمان برای هر بیمار و ارزیابی خطر سازگاری سلول های سرطانی و ایجاد مقاومت در برابر درمان ها کمک می‌کند. درمان های ضد سرطان، به ویژه شیمی درمانی، اغلب با تأثیر بر سلول‌های سالم، عوارض جانبی نامطلوبی را ایجاد می‌کنند. نتایج مطالعه در این زمینه نیز دلگرم کننده است. محققان همچنین از بافت سالم ریه از همان بیماران کروی استفاده کردند. این کروی‌های طبیعی به اندازه‌گیری سمیت داروها بر روی سلول‌های سالم ریه کمک می‌کنند، بنابراین از عوارض جانبی مضر جلوگیری می‌کنند. مدل‌های کروی ریه امیدی را در جستجوی درمان‌های شخصی‌شده سرطان ارائه می‌کنند و به عنوان دروازه‌ای برای توسعه درمان‌های ضد سرطان متناسب با هر فرد عمل می‌کنند. یافته‌های این مطالعه نشان داد که این مدل PDS ریه یک ابزار غربالگری دارویی ازمایشگاهی موثر برای شناسایی قابل اعتماد یک درمان بهینه‌سازی شده برای بیمار است. این اولین قدم به سوی توسعه یک مدل هتروتیپی پیچیده تر PDS است که فیبروبلاست‌ها و سلول‌های ایمنی را برای آزمایش اثربخشی همه درمان‌های سرطان، از جمله ایمونوتراپی، ترکیب می‌کند.

پایان مطلب./