نقش تاریخچه خانوادگی و ویژگیهای جمعیتی در مدیریت فشارخون بالا
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی بنیان، این مطالعه تأثیر اضطراب سلامتی و ویژگیهای جمعیتی بر نگرشهای پیشگیری از فشارخون بالا را در افراد با و بدون تاریخچه خانوادگی فشارخون (family HHT) بررسی میکند. این مطالعه مقطعی با 1139 فرد بالای 18 سال انجام شد. میانگین امتیاز ASPH 98.31±21.91 بود و بالاترین امتیاز در پیشگیری و کنترل (31.55±7.28) مشاهده شد. سن با فعالیت ذهنی-جسمی (p=0.026) و رفتار تغذیهای (p=0.041) و شاخص توده بدنی (BMI) با نگرشهای فشارخون (p=0.006) همبستگی داشت. تحلیل رگرسیون نشان داد که جنسیت (B=-6.609, p<0.001) و تاریخچه خانوادگی (B=-0.574, p=0.013) تأثیر معناداری بر نگرشها داشتند، بهطوری که مردان و افراد با تاریخچه خانوادگی امتیازات کمتری کسب کردند. افراد با والدین مبتلا به فشارخون، اضطراب سلامتی و نگرشهای قویتری نشان دادند. این یافتهها بر اهمیت آگاهی زودهنگام، آموزش هدفمند و استراتژیهای پیشگیری برای گروههای پرخطر تأکید دارند.
مقدمه: فشارخون بالا و چالشهای پیشگیری
فشارخون بالا، با فشار سیستولیک بیش از 140 میلیمتر جیوه یا دیاستولیک بیش از 90 میلیمتر، عامل اصلی مرگومیر و بیماریهای قلبی-عروقی است. این بیماری که به «قاتل خاموش» معروف است، حدود 1.5 میلیارد نفر را در جهان تحت تأثیر قرار داده و تنها 14% از موارد آن کنترل شده است. در ترکیه، شیوع فشارخون در بزرگسالان بین 30.3 تا 36.5 درصد است و در افراد مسن به 70-80 درصد میرسد. با وجود سیاستهای بهداشتی، آگاهی از این بیماری در ترکیه همچنان ناکافی است. این مطالعه به بررسی تأثیر اضطراب سلامتی و عوامل جمعیتی بر نگرشهای پیشگیری از فشارخون میپردازد و نقش تاریخچه خانوادگی را در شکلگیری این نگرشها تحلیل میکند.
محدودیتهای آگاهی و نگرشهای فشارخون
فشارخون بالا اغلب بدون علائم واضح پیشرفت میکند و در کشورهای با درآمد پایین و متوسط، تنها یکسوم افراد از بیماری خود آگاهاند. این عدم آگاهی به پیشرفت بیماری و عوارض جدی مانند سکته مغزی منجر میشود. در این مطالعه، امتیازات ASPH نشاندهنده آگاهی نسبی در پیشگیری و کنترل بود، اما دانش در مورد خطرات و عوامل بیماری همچنان پایین است. این موضوع نشاندهنده نیاز به برنامههای آموزشی عمومی برای افزایش آگاهی در مورد عوامل خطر فشارخون و اثرات آن است. تفاوتهای منطقهای و اجتماعی-اقتصادی نیز بر نگرشها تأثیر دارند.
نقش تاریخچه خانوادگی در نگرشهای پیشگیری
تاریخچه خانوادگی فشارخون (family HHT) نشاندهنده نقش عوامل ژنتیکی در افزایش خطر بیماری است. افراد با تاریخچه خانوادگی، بهویژه در والدین یا خواهر و برادر، آگاهی بیشتری از بیماری نشان میدهند. در این مطالعه، 45.2% از شرکتکنندگان تاریخچه خانوادگی داشتند که با نتایج مطالعات دیگر همخوانی دارد. افرادی با والدین مبتلا به فشارخون نگرشهای قویتری نسبت به پیشگیری داشتند، در حالی که این نگرشها در مورد خویشاوندان دورتر مانند پدربزرگ و مادربزرگ پراکندهتر بود. این تفاوتها نشاندهنده تأثیر نزدیکی عاطفی بر آگاهی و نگرش است.
تأثیر اضطراب سلامتی بر رفتارهای پیشگیرانه
اضطراب سلامتی میتواند افراد را به سمت رفتارهای پیشگیرانه سوق دهد. در این مطالعه، امتیازات HAS نشاندهنده اضطراب سلامتی پایین بود، اما در افرادی با والدین مبتلا، اضطراب و نگرشهای قویتری مشاهده شد. این موضوع نشان میدهد که تجربه نزدیک با بیماری در خانواده میتواند انگیزهای برای اقدامات پیشگیرانه باشد. با این حال، اضطراب پایین در مورد اثرات بلندمدت بیماری (HAS-2) نشاندهنده نیاز به آموزش در مورد پیامدهای فشارخون است. پرستاران میتوانند با ارائه اطلاعات و حمایت، این شکاف را پر کنند.
تأثیر جنسیت و عوامل جمعیتی بر نگرشها
تحلیل رگرسیون نشان داد که جنسیت تأثیر قابلتوجهی بر نگرشهای فشارخون دارد، بهطوری که مردان امتیازات کمتری نسبت به زنان کسب کردند. زنان به دلیل حساسیت بیشتر به خطرات سلامتی، نگرشهای محتاطانهتری نشان دادند. سن نیز با فعالیت ذهنی-جسمی و رفتار تغذیهای همبستگی داشت، بهطوری که افراد مسنتر رفتارهای سالمتری اتخاذ کردند. شاخص توده بدنی (BMI) نیز با آگاهی از خطرات فشارخون مرتبط بود. این یافتهها بر اهمیت آموزش هدفمند برای مردان و گروههای پرخطر تأکید دارند.
نقش پرستاران در پیشگیری و آموزش
پرستاران نقش کلیدی در افزایش آگاهی، ارائه آموزش و ترویج رفتارهای سالم دارند. آنها با پایش منظم فشارخون، ارائه مشاوره تغذیهای و تشویق به فعالیت بدنی، میتوانند به کنترل فشارخون کمک کنند. این مطالعه نشان داد که آموزشهای پرستاری میتوانند نگرشهای پیشگیرانه را تقویت کرده و اضطراب سلامتی را به انگیزهای برای رفتارهای سالم تبدیل کنند. برنامههای آموزشی باید بر گروههای پرخطر مانند افراد با تاریخچه خانوادگی و مردان تمرکز کنند تا اثربخشی بیشتری داشته باشند.
استراتژیهای پیشگیری و سبک زندگی
تغییرات سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف الکل، ترک سیگار و ورزش منظم در کنترل فشارخون حیاتیاند. این مطالعه نشان داد که شرکتکنندگان در زمینه عادات و سبک زندگی امتیازات بالایی کسب کردند، اما فعالیت بدنی و سلامت روان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. برنامههای آموزشی باید بر اهمیت ورزش و مدیریت استرس تأکید کنند. کاهش وزن و رژیم غذایی سالم میتوانند خطر فشارخون را به ترتیب 54% و 28% کاهش دهند، که نشاندهنده تأثیر قابلتوجه این عوامل است.
چالشهای اجتماعی-اقتصادی در مدیریت فشارخون
وضعیت اجتماعی-اقتصادی، بهویژه درآمد پایین، میتواند مانع از اتخاذ رفتارهای پیشگیرانه شود. در کشورهای با درآمد پایین و متوسط، مرگومیر ناشی از فشارخون بالاتر است. در این مطالعه، 38.8% از شرکتکنندگان درآمد کافی داشتند، اما فشار مالی میتواند دسترسی به مراقبتهای بهداشتی را محدود کند. این موضوع نیاز به سیاستهای عمومی برای بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزش را برجسته میکند. برنامههای حمایتی میتوانند فشار بر سیستم بهداشتی را کاهش دهند.
چشمانداز آینده: تقویت آگاهی و پیشگیری
آینده مدیریت فشارخون به افزایش آگاهی، تشخیص زودهنگام و مداخلات هدفمند بستگی دارد. فناوریهایی مانند پایش دیجیتال فشارخون و برنامههای آموزشی آنلاین میتوانند دسترسی به اطلاعات را بهبود بخشند. ادغام دادههای بیوبانکها و سوابق سلامت الکترونیکی میتواند به شناسایی گروههای پرخطر کمک کند. همکاری بین پرستاران، پزشکان و سیاستگذاران برای توسعه برنامههای آموزشی و زیرساختهای بهداشتی ضروری است تا بار فشارخون کاهش یابد.
نتیجهگیری: گامی به سوی پیشگیری مؤثر
فشارخون بالا چالشی جهانی است که نیازمند آگاهی، آموزش و مداخلات پیشگیرانه است. این مطالعه نشان داد که تاریخچه خانوادگی و جنسیت تأثیر قابلتوجهی بر نگرشهای پیشگیری دارند. زنان و افراد با والدین مبتلا نگرشهای قویتری نشان دادند، در حالی که مردان نیاز به آموزش بیشتری دارند. پرستاران با ارائه آموزش و حمایت میتوانند رفتارهای سالم را ترویج کنند. با تقویت برنامههای آموزشی و استفاده از فناوریهای نوین، میتوان پیامدهای فشارخون را بهبود بخشید و کیفیت زندگی را ارتقا داد.
پایان مطلب/.