به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، پژوهشگران UCLA نوع جدیدی از ایمنی‌درمانی به نام درمان CAR-NKT توسعه داده‌اند که در نمونه‌های تومور گرفته‌شده از بیماران، اثربخشی بیشتری نسبت به درمان‌های رایج CAR-T برای سرطان تخمدان نشان داده است. برخلاف درمان‌های ایمنی سلولی موجود که نیاز به ساخت سفارشی برای هر بیمار دارند و هزینه‌ای بالغ بر صدها هزار دلار دارند، سلول‌های CAR-NKT به‌صورت آماده و قابل استفاده برای همه تولید می‌شوند و هزینه هر دوز را به حدود ۵۰۰۰ دلار کاهش می‌دهند. پلتفرم CAR-NKT این پتانسیل را دارد که برای درمان سرطان‌های دیگر مانند ریه، مغز و سایر تومورهای جامد که برای درمان با CAR-T چالش‌برانگیز بوده‌اند نیز مؤثر واقع شود.

درباره مطالعه

سرطان تخمدان اغلب به دلیل مقاومت در برابر درمان و فرار از سیستم ایمنی، عود می‌کند. درمان‌های کنونی با سلول‌های T مهندسی‌شده با گیرنده آنتی‌ژن کایمریک (CAR-T) تاکنون موفقیت محدودی در مقابله با سرطان تخمدان داشته‌اند، عمدتاً به دلیل ناهمگونی تومور و محیط ایمنی-سرکوبگر داخل تومور. این مطالعه رویکردی جایگزین را بررسی می‌کند که از سلول‌های NKT ثابت (invariant natural killer T) مهندسی‌شده با CAR به‌صورت آلوژنیک (AlloCAR-NKT)، مشتق‌شده از سلول‌های بنیادی خونی، استفاده می‌کند. با بهره‌گیری از یک روش کشت بالینی هدایت‌شده، پژوهشگران توانستند سلول‌های AlloCAR-NKT را با کارایی و خلوص بالا و فعالیت ضدتوموری قوی تولید کنند. این سلول‌های مهندسی‌شده نه تنها مستقیماً به سلول‌های توموری حمله می‌کنند، بلکه محیط تومور را نیز بازسازی کرده و نمایه ایمنی مناسبی را از خود نشان می‌دهند. یافته‌ها نشان می‌دهند که سلول‌های AlloCAR-NKT می‌توانند یک ایمونوتراپی ایمن‌تر، مؤثرتر و در دسترس‌تر برای بیماران مبتلا به سرطان تخمدان ارائه دهند.

سرطان تخمدان (OC)

سرطان تخمدان (OC) یکی از اصلی‌ترین علل مرگ‌ومیر در میان زنان مبتلا به سرطان‌های زنان است. کارسینوم‌های سروزی درجه بالا که از تخمدان، لوله فالوپ یا آندومتر منشأ می‌گیرند، از جمله تهاجمی‌ترین زیرگروه‌های سرطان‌های زنان محسوب می‌شوند. مرگ‌ومیر بالای ناشی از سرطان تخمدان عمدتاً به دلیل تشخیص دیرهنگام آن است، چرا که علائم آن غیراختصاصی بوده و روش‌های غربالگری مؤثری نیز وجود ندارد. در نتیجه، درصد قابل توجهی از بیماران در مرحله‌ای پیشرفته از بیماری مراجعه می‌کنند که در آن، سرطان به خارج از ناحیه لگن گسترش یافته و ارگان‌هایی مانند ریه، کبد، طحال و سایر اندام‌های خارج لگن را درگیر کرده است. درمان استاندارد پس از تشخیص، یک رویکرد چندوجهی شامل جراحی برای برداشت تومور و شیمی‌درمانی است. برای سرطان تخمدان، داروهای مبتنی بر پلاتین نظیر کربوپلاتین، سیس‌پلاتین یا نداپلاتین همراه با یک تاکسان مانند پاکلی‌تاکسل، متداول‌ترین گزینه‌های شیمی‌درمانی هستند. اگرچه درمان اولیه معمولاً با پاسخ مثبت همراه است و منجر به کاهش چشمگیر حجم تومور می‌شود، اما گروه بزرگی از بیماران دچار عود بیماری می‌شوند که اغلب با روندی تهاجمی‌تر همراه است. یکی از عوامل کلیدی در این عود، بروز مقاومت نسبت به داروهای مبتنی بر پلاتین است. از این رو، مقابله با سرطان تخمدان مقاوم به پلاتین که دچار عود شده، همچنان یک نیاز درمانی برآورده‌نشده محسوب می‌شود. ایمونوتراپی (درمان ایمنی) به عنوان رویکردی نویدبخش برای درمان موارد عودکننده سرطان تخمدان مطرح شده است که شامل استفاده از تعدیل‌کننده‌های ایمنی نظیر مهارکننده‌های نقاط وارسی ایمنی (checkpoint inhibitors)، آنتی‌بادی‌های مونوکلونال، و همچنین محصولات مبتنی بر سلول‌های ایمنی به‌ویژه سلول‌های T مهندسی‌شده با گیرنده آنتی‌ژن کایمریک (CAR-T) می‌باشد.

امیدی تازه برای مقابله با سرطان تخمدان

سرطان تخمدان اصلی‌ترین علت مرگ در بین زنان مبتلا به سرطان‌های زنان است. روش درمانی فعلی جراحی و سپس شیمی‌درمانی در ابتدا مؤثر به نظر می‌رسد و تومورها کوچک یا حتی ناپدید می‌شوند، اما در بیش از ۸۰٪ از بیماران، سرطان بازمی‌گردد و این بار تهاجمی‌تر و مقاوم‌تر به درمان‌های قبلی ظاهر می‌شود. اما اکنون امیدی تازه به وجود آمده است. در مطالعه‌ای که در مجله Med منتشر شده، پژوهشگران UCLA از توسعه نوع جدیدی از ایمنی‌درمانی سلولی با نام CAR-NKT خبر داده‌اند که می‌تواند درمان سرطان تخمدان را متحول کند. این پروژه نتیجه بیش از یک دهه تحقیق در آزمایشگاه من و بیش از شش سال همکاری با دکتر ساناز ممرزاده، متخصص سرطان‌های زنان، است.»

درمان CAR-NKT؛ رفع محدودیت‌های درمان‌های قبلی

درمان‌های CAR-T در درمان سرطان‌های خون انقلابی به‌وجود آوردند، اما در درمان تومورهای جامد به‌ویژه سرطان تخمدان کمتر موفق بودند. یکی از دلایل این ناکامی، تنوع زیاد سلول‌های توموری و سیستم دفاعی پیچیده‌ی آن‌هاست. برای عبور از این موانع، تیم تحقیقاتی UCLA نوعی از سلول‌های ایمنی خاص به نام سلول‌های T قاتل طبیعی ثابت یا NKT را با گیرنده‌های مصنوعی ضد تومور (CAR) ترکیب کرده‌اند. سرطان مانند یک هدف متحرک است که مدام تغییر می‌کند و تطبیق می‌یابد. بهترین راهکار، حمله از چندین جهت همزمان است.» در حالی که سلول‌های CAR-T فقط یک هدف را شناسایی می‌کنند، سلول‌های CAR-NKT می‌توانند ده‌ها مارکر مولکولی مختلف را شناسایی کنند. این باعث می‌شود سلول‌های سرطانی نتوانند به راحتی راهی برای فرار پیدا کنند. همچنین این سلول‌ها توانایی نفوذ بهتر به موانع فیزیکی اطراف تومورهای تخمدان را دارند — مانعی که معمولاً سلول‌های CAR-T قادر به عبور از آن نیستند. این سلول‌ها خاص هستند چون هم مستقیماً سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند و هم سلول‌های سرکوب‌گر ایمنی اطراف تومور را نابود می‌کنند.»

تولید درمانی آماده و مقرون‌به‌صرفه

درمان‌های ایمنی سلولی فعلی نیازمند گرفتن سلول از خود بیمار، اصلاح آن در آزمایشگاه و سپس تزریق مجدد به بیمار هستند. این فرایند هفته‌ها طول می‌کشد و بسیار پرهزینه است. در مقابل، سلول‌های NKT می‌توانند با هر سیستم ایمنی سازگار شوند، بنابراین نیازی به شخصی‌سازی برای هر بیمار وجود ندارد. تیم UCLA راهی یافته‌اند که بتوان سلول‌های NKT را به‌طور انبوه از سلول‌های بنیادی خون اهدایی تولید کرد. با یک اهدای خون می‌توان هزاران دوز سلولی تولید کرد. رویای ما این است که درمان CAR-NKT در بیمارستان‌ها به‌صورت آماده در دسترس باشد، نه اینکه بیمار هفته‌ها منتظر ساخت سلول‌ها بماند.»

همکاری میان‌رشته‌ای برای رسیدن به نتایج

دکتر ساناز ممرزاده، در دوران آموزش پزشکی خود با این واقعیت تلخ مواجه شد که بسیاری از بیمارانش با امید درمان وارد مراحل درمان می‌شوند اما در نهایت با بازگشت سرطان مواجه می‌شوند. این تجربه او را به سوی پژوهش در سطح مولکولی سوق داد. نتیجه این تصمیم، همکاری بلندمدت میان او و دکتر یانگ بوده است مدلی موفق از همکاری میان پزشکی و علوم پایه. در آزمایش روی ۳۵ نمونه تومور گرفته‌شده از بیماران مبتلا به سرطان تخمدان، سلول‌های CAR-NKT توانستند در تمامی نمونه‌ها — از بیماران تازه‌تشخیص‌داده‌شده تا آن‌هایی که بعد از شیمی‌درمانی با بازگشت سرطان روبرو شده بودند — سلول‌های سرطانی را نابود کنند. هدف من در حرفه پزشکی، مبارزه با نرخ بالای بازگشت سرطان تخمدان است. با دیدن این نتایج، احساس می‌کنم به درمانی مؤثر و دائمی نزدیک‌تر شده‌ایم.»

آینده درمان CAR-NKT در دیگر سرطان‌ها

اکنون که مطالعات پیش‌بالینی به پایان رسیده، تیم تحقیقاتی در حال آماده‌سازی برای ارسال درخواست به سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای آغاز آزمایش بالینی انسانی است. با اینکه تمرکز اولیه بر سرطان تخمدان بوده، پلتفرم درمان CAR-NKT می‌تواند به سرطان‌های ریه، مغز و دیگر تومورهای جامد نیز تعمیم یابد، چرا که این تومورها ویژگی‌های دفاعی مشابهی دارند.

پایان مطلب/.