به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، در دنیای پزشکی، سلول‌های بنیادی مانند قهرمانانی پنهان عمل می‌کنند. این سلول‌ها توانایی تبدیل شدن به انواع مختلف سلول‌های بدن را دارند و می‌توانند آسیب‌های بافتی را ترمیم کنند یا حتی بیماری‌های مزمن را درمان کنند. اما آیا می‌دانید تغذیه این سلول‌ها، به‌ویژه ویتامین B12، چقدر مهم است؟ تحقیقات جدید نشان داده‌اند که ویتامین B12 نه‌تنها در حفظ سلامت سلول‌های بنیادی نقش دارد، بلکه می‌تواند فرآیندهای بازسازی سلولی را سرعت بخشد. در این مقاله خبری آموزشی، به بررسی سه مطالعه کلیدی می‌پردازیم که نشان می‌دهند چگونه ویتامین B12 با سلول‌های بنیادی ترکیب می‌شود تا امیدهای تازه‌ای برای درمان ایجاد کند.

سلول‌های بنیادی چیستند و چرا مهم‌اند؟

تصور کنید بدن شما یک کارخانه بزرگ است و سلول‌های بنیادی، کارگران همه‌کاره آن هستند. این سلول‌ها می‌توانند به سلول‌های عضلانی، عصبی یا حتی خونی تبدیل شوند. انواع مختلفی از سلول‌های بنیادی وجود دارد:

• سلول‌های پرتوان القایی: این سلول‌ها از سلول‌های بالغ ساخته می‌شوند و می‌توانند به هر نوع سلولی تبدیل شوند.
• سلول‌های مزانشیمی: از مغز استخوان گرفته می‌شوند و ویژگی ضدالتهابی و بازسازی‌کننده دارند.
• سلول‌های بنیادی خون‌ساز: در پیوندهای مغز استخوان برای درمان بیماری‌هایی مانند سرطان خون استفاده می‌شوند.

برای اینکه این سلول‌ها بهترین عملکرد را داشته باشند، نیاز به مواد مغذی دارند. ویتامین B12، یکی از ویتامین‌های گروه B، در اینجا نقش اصلی را ایفا می‌کند. این ویتامین در متابولیسم سلولی، تولید دی‌ان‌ای و کاهش التهاب نقش دارد. کمبود آن می‌تواند باعث مشکلات عصبی، کم‌خونی و اختلال در بازسازی بافت شود.

تغذیه سلول‌های بنیادی: نقش ویتامین B12 در رشد سلول‌های پرتوان

یکی از مطالعات جذاب درباره نیازهای تغذیه‌ای سلول‌های پرتوان القایی انسانی است. دانشمندان محیط کشتی به نام BMEM طراحی کردند که شامل ۳۹ ماده مغذی است، از جمله ویتامین B12. این محیط نه‌تنها رشد سلول‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه بیان ژن‌هایی را که نشان‌دهنده حالت پرتوانی هستند، تقویت می‌کند. برای مثال، ژن‌هایی مانند NANOG و POU5F1، که نشانه‌های سلول‌های بنیادی هستند، در حضور ویتامین B12 فعال‌تر می‌شوند. این یافته نشان می‌دهد که ویتامین B12 می‌تواند سلول‌ها را در حالت "جوانی" نگه دارد و فرآیند بازبرنامه‌ریزی سلولی را کارآمدتر کند.

جالب است بدانید که ویتامین B12 در بازبرنامه‌ریزی سلولی نقش کلیدی دارد. در آزمایش‌هایی روی موش‌ها، کمبود این ویتامین باعث کاهش متابولیسم متيونين شد که شبیه به گرسنگی سلولی است. اما افزودن B12 این مشکل را برطرف کرد و تعداد کلونی‌های سلول‌های پرتوان را افزایش داد. این کشف می‌تواند در درمان بیماری‌هایی مانند زخم‌های مزمن یا آسیب‌های بافتی کاربرد داشته باشد. تصور کنید: یک مکمل ساده ویتامین B12 می‌تواند به سلول‌های بدن کمک کند تا خود را ترمیم کنند، بدون نیاز به جراحی‌های پیچیده!

ترکیب قدرتمند ویتامین B12 و سلول‌های مزانشیمی در درمان آسیب عصبی

سلول‌های مزانشیمی (MSCs) از مغز استخوان گرفته می‌شوند و به دلیل ویژگی‌های ضدالتهابی و بازسازی‌کننده‌شان شناخته شده‌اند. در یک مطالعه روی موش‌های آلبینو، دانشمندان بررسی کردند که چگونه ترکیب ویتامین B12 و این سلول‌ها می‌تواند نوروپاتی (آسیب عصبی) ناشی از داروی شیمی‌درمانی پاکلیتاکسل را کاهش دهد. پاکلیتاکسل، که برای درمان سرطان استفاده می‌شود، اغلب باعث درد عصبی و التهاب می‌شود. در این آزمایش، موش‌هایی که پاکلیتاکسل دریافت کردند، علائم شدیدی مانند آسیب به عصب سیاتیک، التهاب و کاهش سلول‌های شووان (سلول‌های پشتیبان اعصاب) نشان دادند.

اما وقتی ویتامین B12 و سلول‌های مزانشیمی با هم به موش‌ها تزریق شدند، نتیجه شگفت‌انگیز بود. این ترکیب به‌صورت هم‌افزا عمل کرد و مسیر التهابی NLRP3 را کاهش داد. NLRP3 پروتئینی است که التهاب را فعال می‌کند و می‌تواند باعث مرگ سلولی شود. با کاهش این پروتئین، بافت عصبی ترمیم شد: رگ‌های خونی کمتر مسدود شدند، سلول‌های ایمنی مانند ماکروفاژها کمتر فعال شدند و فیبرهای عصبی تقریباً به حالت طبیعی بازگشتند. در بررسی‌های میکروسکوپی، محورهای عصبی کمتر تخریب شدند و غلاف عصبی (مایلین) سالم‌تر ماند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که ویتامین B12 نه‌تنها سلول‌های مزانشیمی را تقویت می‌کند، بلکه به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل کرده و التهاب را مهار می‌کند.

کاربردهای گسترده‌تر ویتامین B12 و سلول‌های مزانشیمی

این ترکیب در زمینه‌های دیگر نیز نویدبخش است. برای مثال، در مطالعات دیگر، ویتامین B12 به‌عنوان عاملی برای تحریک استخوان‌سازی عمل می‌کند. سلول‌های مزانشیمی در حضور B12 کلسیم بیشتری جذب می‌کنند و گره‌های استخوانی بیشتری تشکیل می‌دهند. این ویژگی می‌تواند برای بازسازی دندان یا استخوان مفید باشد. همچنین، B12 سطح هموسیستئین را کاهش می‌دهد که در تمایز سلول‌های قلبی نقش دارد. در یک آزمایش، نانوذرات طلا با B12 ترکیب شدند تا سلول‌های مزانشیمی به سلول‌های قلبی تبدیل شوند، که برای درمان بیماری‌های قلبی امیدوارکننده است.

کمبود B12 می‌تواند تشکیل سلول‌های استخوان‌خوار را افزایش دهد که منجر به کاهش توده استخوانی می‌شود. اما افزودن B12 این فرآیند را معکوس می‌کند. در زمینه پیری و التهاب، B12 می‌تواند پیری سلولی را کاهش دهد و التهاب را مهار کند. این ویتامین در سلول‌های مزانشیمی، پتانسیل درمانی را افزایش می‌دهد: ویتامین‌های A، C، E، D3، B12 و K3 می‌توانند این سلول‌ها را تقویت کنند تا بهتر به بافت‌های آسیب‌دیده مهاجرت کرده و التهاب را کاهش دهند.

نیاز کودکان به ویتامین B12 در پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز

پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز (HSCT) در کودکان برای درمان بیماری‌هایی مانند سرطان خون، نقص ایمنی یا بیماری‌های متابولیک استفاده می‌شود. این فرآیند استرس‌زاست و نیاز به ویتامین B12 و فولات (فولیک اسید) را افزایش می‌دهد. در یک مطالعه روی ۶۲ کودک، سطح B12 و فولات قبل از پیوند، یک ماه بعد و شش ماه پس از آن اندازه‌گیری شد. قبل از پیوند، سطح متوسط B12 حدود ۳۹۸ پیکوگرم بر میلی‌لیتر بود، اما یک ماه بعد به ۸۹۲ افزایش یافت (به دلیل دریافت مکمل‌ها) و شش ماه بعد به ۴۳۰ بازگشت. سطح فولات نیز از ۹.۷ نانوگرم بر میلی‌لیتر به ۶.۹۵ کاهش یافت و سپس به ۱۱.۳ افزایش یافت.

این تغییرات نشان‌دهنده نیاز بالای سلول‌ها به این ویتامین‌ها در دوره پس از پیوند است. کمبود B12 می‌تواند جاگیری سلول‌ها را به تأخیر بیندازد و التهاب مخاطی (موکوزیت) را تشدید کند. در کودکان، کمبود B12 رشد را کند می‌کند، خطر عفونت را افزایش می‌دهد و حتی می‌تواند به آسیب مغزی منجر شود. فولات و B12 در متابولیسم یک‌کربنی با هم کار می‌کنند و کمبودشان باعث کم‌خونی مگالوبلاستیک می‌شود. رژیم‌های آماده‌سازی پیوند، مانند شیمی‌درمانی، جذب مواد مغذی را مختل می‌کنند، بنابراین نظارت مداوم ضروری است.

نقش ویتامین B12 در بازسازی و درمان‌های آینده

در مطالعات دیگر، کمبود B12 در پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز با کاهش تعداد سلول‌های بنیادی مرتبط است. برای مثال، در آزمایش‌های تشکیل کلونی، کمبود B12 و آهن تعداد سلول‌های بنیادی را کاهش می‌دهد. اما درمان با B12 و آهن قبل از پیوند می‌تواند این مشکل را برطرف کند. همچنین، سطح B12 و فولات بر جمع‌آوری سلول‌های بنیادی تأثیر می‌گذارد: سطوح پایین‌تر، جمع‌آوری ضعیف‌تری ایجاد می‌کند.

ویتامین B12 در بازسازی بافت نقش مهمی دارد. در موش‌ها، کمبود B12 باعث کاهش پرتوانی القایی می‌شود، اما مکمل B12 تعداد کلونی‌های سلول‌های پرتوان را افزایش می‌دهد. این ویتامین متابولیسم را تنظیم می‌کند و نشانه‌های گرسنگی متيونين را کاهش می‌دهد. در زخم‌های دهان یا بیماری‌های التهابی روده، B12 بافت را ترمیم می‌کند.

ویتامین‌ها در کشت سلول‌های بنیادی ضروری هستند. ویتامین C سلول‌ها را از مرگ محافظت می‌کند، ویتامین D تمایز را تنظیم می‌کند و B12 در تکثیر سلول‌ها نقش دارد. حتی در رژیم‌های کم‌کالری، B12 سلول‌های بنیادی را در بافت‌های مختلف فعال می‌کند. در درمان سرطان، B12 با فولات تعادل ایجاد می‌کند تا از عوارض جلوگیری شود.

آینده‌ای روشن با سلول‌های بنیادی و ویتامین B12

ترکیب B12 با سلول‌های بنیادی می‌تواند انقلابی در درمان ایجاد کند. برای مثال، در بیماری مولتیپل اسکلروزیس، کمبود B12 با آسیب به سیستم عصبی مرکزی مرتبط است و سلول‌های مزانشیمی با B12 می‌توانند غلاف عصبی را ترمیم کنند. در پیری، B12 التهاب را کاهش می‌دهد و پیری سلولی را مهار می‌کند.

با این حال، چالش‌هایی وجود دارد. کمبود B12 در کودکان با رژیم‌های خاص یا بیماران سرطانی شایع است. علائم آن شامل خستگی، مشکلات عصبی و کم‌خونی است. بنابراین، رژیم غذایی غنی از B12 (مانند گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات) یا مکمل‌ها ضروری است.

در پایان، این مطالعات نشان می‌دهند که ویتامین B12 کلیدی برای باز کردن پتانسیل سلول‌های بنیادی است. از بازبرنامه‌ریزی سلولی تا بازسازی بافت، B12 می‌تواند درمان‌های نوینی ایجاد کند. اگر شما یا عزیزانتان با مشکلات سلامتی روبرو هستید، بررسی سطح B12 را فراموش نکنید. علم در حال پیشرفت است و آینده‌ای روشن در انتظار ماست.

پایان مطلب./