به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، این بیماری زمانی رخ می‌دهد که بدن نمی‌تواند به طور مؤثر از انسولین استفاده کند یا انسولین کافی تولید نمی‌کند، که منجر به افزایش قند خون می‌شود. اگر دیابت نوع ۲ کنترل نشود، می‌تواند عوارض جدی مانند بیماری‌های قلبی، آسیب‌های کلیوی و مشکلات بینایی ایجاد کند. اما خبر خوب این است که با تغییر سبک زندگی و آگاهی بیشتر، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد یا آن را بهتر مدیریت کرد. در این مقاله، با استناد به سه پژوهش جدید، اطلاعات ساده و کاربردی درباره دیابت نوع ۲، عوامل خطر، پیشگیری و مدیریت آن ارائه می‌دهیم.

دیابت نوع ۲ چیست؟

دیابت نوع ۲ یک بیماری متابولیک است که معمولاً در بزرگسالی ظاهر می‌شود، اگرچه در سال‌های اخیر به دلیل افزایش چاقی، در میان جوانان نیز شایع‌تر شده است. در این بیماری، بدن به انسولین (هورمونی که قند خون را تنظیم می‌کند) مقاوم می‌شود یا پانکراس نمی‌تواند انسولین کافی تولید کند. نتیجه این فرآیند، افزایش سطح قند خون است که به مرور زمان به رگ‌های خونی، اعصاب و اندام‌ها آسیب می‌رساند.

علائم دیابت نوع ۲ شامل تشنگی شدید، خستگی، تکرر ادرار، تاری دید و بهبود کند زخم‌ها است. با این حال، بسیاری از افراد در مراحل اولیه هیچ علائمی ندارند، به همین دلیل غربالگری منظم برای افرادی که در معرض خطر هستند، بسیار مهم است.

عوامل خطر دیابت نوع ۲

پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد ژنتیکی، سبک زندگی و شرایط پزشکی خاص است. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین عوامل خطر که در سه مطالعه اخیر بررسی شده‌اند، اشاره می‌کنیم:

۱. پیش‌دیابت

یکی از مطالعات اخیر، که به بررسی عوامل خطر پیشرفت از پیش‌دیابت به دیابت نوع ۲ پرداخته، نشان می‌دهد که پیش‌دیابت یک مرحله کلیدی در مسیر ابتلا به دیابت نوع ۲ است. پیش‌دیابت زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی باشد، اما هنوز به اندازه کافی بالا نیست که به عنوان دیابت نوع ۲ تشخیص داده شود. این مطالعه که یک مرور سیستماتیک و متاآنالیز است، نشان داد که عواملی مانند چاقی، فشار خون بالا، کلسترول غیرطبیعی و سابقه خانوادگی دیابت، خطر تبدیل پیش‌دیابت به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهند.

نکته مهم این است که پیش‌دیابت قابل برگشت است. کاهش وزن، رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌توانند به طور قابل‌توجهی خطر پیشرفت به دیابت نوع ۲ را کاهش دهند. برای مثال، کاهش ۵ تا ۷ درصد از وزن بدن می‌تواند تأثیر چشمگیری داشته باشد.

۲. دیابت بارداری

مطالعه دیگری که در مجله JAMA Network Open منتشر شده، به بررسی ارتباط بین ویژگی‌های خواب و خطر دیابت نوع ۲ در زنان با سابقه دیابت بارداری پرداخته است. دیابت بارداری (GD) یک نوع دیابت است که در دوران بارداری رخ می‌دهد و معمولاً پس از زایمان برطرف می‌شود. با این حال، زنانی که سابقه دیابت بارداری دارند، تا ۱۰ برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده هستند.

این مطالعه نشان داد که خواب ناکافی (کمتر از ۶ ساعت در شب) و خروپف مکرر (به عنوان نشانه‌ای از آپنه خواب) با افزایش خطر دیابت نوع ۲ در این گروه از زنان مرتبط است. به طور خاص، زنانی که هم خواب کوتاه‌مدت داشتند و هم به طور منظم خروپف می‌کردند، بالاترین خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را داشتند. همچنین، خروپف مکرر با سطوح بالاتر هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c)، انسولین و C-پپتید (شاخص‌های متابولیسم گلوکز) مرتبط بود.

۳. چاقی و سبک زندگی

سومین مطالعه به نقش چاقی و عوامل سبک زندگی در مدیریت دیابت نوع ۲ پرداخته است. چاقی یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای دیابت نوع ۲ است، زیرا چربی اضافی بدن، به‌ویژه در ناحیه شکم، می‌تواند مقاومت به انسولین را افزایش دهد. این مطالعه نشان داد که رژیم غذایی ناسالم، کم‌تحرکی و استرس نیز به تشدید خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کمک می‌کنند.

نکته امیدوارکننده این است که تغییر در سبک زندگی می‌تواند تأثیر بزرگی داشته باشد. رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم و مدیریت استرس می‌توانند نه تنها خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهند، بلکه به افرادی که قبلاً مبتلا شده‌اند کمک کنند تا بیماری خود را بهتر کنترل کنند.

پیشگیری از دیابت نوع ۲

پیشگیری از دیابت نوع ۲ امکان‌پذیر است و بسیاری از عوامل خطر آن قابل اصلاح هستند. در ادامه، چند راهکار ساده و مؤثر برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری ارائه شده است:

۱. رژیم غذایی سالم

رژیم غذایی نقش کلیدی در پیشگیری از دیابت نوع ۲ دارد. خوردن غذاهای غنی از فیبر مانند سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و حبوبات می‌تواند به تنظیم قند خون کمک کند. کاهش مصرف شکرهای تصفیه‌شده، فست‌فودها و چربی‌های اشباع‌شده نیز مهم است. مطالعه‌ای که به بررسی عوامل سبک زندگی پرداخته، نشان داد که رژیم غذایی سالم (مانند رژیم مدیترانه‌ای) می‌تواند خطر دیابت نوع ۲ را تا ۵۰ درصد کاهش دهد.

۲. فعالیت بدنی منظم

ورزش منظم، مانند پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری یا شنا، می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود بخشد و به کنترل وزن کمک کند. حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته (حدود ۳۰ دقیقه، ۵ روز در هفته) توصیه می‌شود. حتی فعالیت‌های ساده مانند بالا رفتن از پله‌ها به جای استفاده از آسانسور می‌توانند تفاوت ایجاد کنند.

۳. خواب کافی و باکیفیت

مطالعه مربوط به دیابت بارداری نشان داد که خواب کافی (۷ تا ۸ ساعت در شب) برای کاهش خطر دیابت نوع ۲ ضروری است. خواب ناکافی می‌تواند تعادل هورمون‌های تنظیم‌کننده اشتها را مختل کند و منجر به افزایش وزن و مقاومت به انسولین شود. همچنین، اگر خروپف می‌کنید یا علائم آپنه خواب دارید، با پزشک مشورت کنید، زیرا درمان این مشکل می‌تواند به بهبود سلامت متابولیک شما کمک کند.

۴. مدیریت وزن

حفظ وزن سالم یکی از مؤثرترین راه‌ها برای پیشگیری از دیابت نوع ۲ است. حتی کاهش وزن اندک (۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن) می‌تواند تأثیر زیادی بر کاهش خطر ابتلا داشته باشد. برای مثال، اگر وزن شما ۸۰ کیلوگرم است، کاهش ۴ تا ۸ کیلوگرم می‌تواند مفید باشد.

۵. غربالگری منظم

اگر در معرض خطر دیابت نوع ۲ هستید (مثلاً سابقه خانوادگی، چاقی یا دیابت بارداری دارید)، غربالگری منظم قند خون ضروری است. تشخیص زودهنگام پیش‌دیابت یا دیابت نوع ۲ می‌تواند به شما فرصت دهد تا با تغییرات سبک زندگی از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید.

مدیریت دیابت نوع ۲

اگر به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید، مدیریت صحیح بیماری می‌تواند به شما کمک کند زندگی سالمی داشته باشید و از عوارض آن جلوگیری کنید. در ادامه، چند نکته برای مدیریت دیابت نوع ۲ آورده شده است:

۱. نظارت بر قند خون

اندازه‌گیری منظم قند خون به شما کمک می‌کند تا ببینید رژیم غذایی، ورزش و داروهایتان چگونه بر سطح قند خون شما تأثیر می‌گذارند. پزشک شما می‌تواند دستگاه گلوکومتر مناسب و برنامه‌ای برای بررسی قند خون به شما پیشنهاد دهد.

. داروها و درمان

در برخی موارد، ممکن است نیاز به داروهایی مانند متفورمین یا انسولین داشته باشید. این داروها به کنترل قند خون کمک می‌کنند، اما باید تحت نظر پزشک مصرف شوند. همچنین، درمان آپنه خواب (در صورت وجود) می‌تواند به بهبود کنترل قند خون کمک کند.

۳. حمایت روانی و اجتماعی

زندگی با دیابت نوع ۲ می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، به‌ویژه از نظر روانی. صحبت با مشاور، پیوستن به گروه‌های حمایتی یا مشورت با متخصص تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا با بیماری بهتر کنار بیایید.

نتیجه‌گیری

دیابت نوع ۲ یک بیماری قابل پیشگیری و مدیریت است. پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که عواملی مانند پیش‌دیابت، دیابت بارداری، خواب ناکافی و چاقی می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، اما با تغییرات ساده در سبک زندگی، می‌توان این خطر را به طور قابل‌توجهی کاهش داد. رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، خواب کافی و مدیریت وزن از مهم‌ترین اقداماتی هستند که می‌توانید برای پیشگیری یا کنترل دیابت نوع ۲ انجام دهید.

اگر در معرض خطر هستید یا علائمی دارید، با پزشک خود مشورت کنید و غربالگری منظم را فراموش نکنید. با آگاهی و اقدام به‌موقع، می‌توانید زندگی سالم‌تری داشته باشید و از عوارض دیابت نوع ۲ در امان بمانید.

پایان مطلب./