دکتر محمدرضا زمانیان عضو هیات علمی گروه ژنتیک پژوهشگاه رویان، مسئول فنی آزمایشگاه ژنتیک پزشکی، مسئول بخش مولکولی تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی(PGT-M)  بوده که ایشان پس از ملحق شدن به پژوهشگاه  رویان پروژه راه اندازی و توسعه آزمایشگاه ژنتیک مولکولی را آغاز و در طول مدت حدود ۴ سال راه اندازی و توسعه‌ی ارایه خدمات تشخیصی ژنتیکی مورد نیاز مراجعین را تکمیل نمود. در حال حاضر در این آزمایشگاه بیش از ۲۰ خدمت متنوع را بطور روتین به بیماران ارایه می‌نماید. ایشان امسال به عنوان دبیر علمی بیست و چهارمین کنگره تولیدمثل در گفتگو با خبرنگار سایت بنیان درخصوص موضوعات و محورهای اصلی برگزاری کنگره اظهار داشتند که، این کنگره بیست و چهار دوره است که برگزار می‌شود، بنابراین تلاش و ماموریت این کنگره در طول این سال‌ها این بوده که نتایج تحقیقات و پژوهش‌هایی که در زمینه تولید مثل و درمان ناباروری انجام می‌شود را در اختیار کادر گروه درمانی قرار دهند که بتوانند در پروسه درمان زوج‌های نابارور از آن استفاده نمایند.

محورهای اصلی برگزاری کنگره

زمانیان ابتدا به معرفی موضوعات، محورهای اصلی در این کنگره پرداختند و گفتند، موضوعات این کنگره در هشت بخش ارائه سخنرانی‌ها و مقالات انجام شده است، که بخش اولیه  شامل سخنرانی‌های کلیدی کنگره است که طی آن چهار نفر از اساتید برتر و سرآمد تولید مثل جناب آقای پارسانژاد ، آقای دکتر افلاطونیان ، خانم دکتر معینی و آقای دکتر شفیعی از آمریکا سخنرانی داشتند. در این سخنرانی‌ها به بحث و جمع آوری جنبه‌های مختلف ناباروری در زوج های نابارور و پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه پرداخته شد.

کوتاهتر کردن زمان انتظار برای فرزندآوری

در یکی از این بخش‌ها به درمان‌های کمک باروری پرداخته شد که طی آن یک بحث مربوط به کوتاه کردن زمان انتظار در زوج های نابارور برای فرزند دار شدن  بوده است. زیرا یکی از معظلات زوج‌های نابارور در پروسه درمانی این است که این امر برایشان خیلی زمانبر بوده و ممکن است چندین بار نیز وارد پروسه‌های درمانی مانندIVF و سایر درمان‌های کمک باروری شوند و گاهی نیز شکست بخورند تا سرانجام دارای فرزند شوند. بنابراین این بخش به دنبال این است که این زمان انتظار را کوتاهتر کند تا زودتر نتیجه تلاش‌ها حاصل شود.

انتقال جنین تازه و یا فریز شده به رحم مادر

بخش دیگر انتخاب جنین فریز شده یا تازه برای انتقال به مادر است، چون در آزمایشگاه دو استراتژی برای انتقال جنین‌ها وجود دارد ، یک استراتژی مبنی بر انتقال جنین فریز شده است تا بعد از یک دوره که شرایط هورمونی و فیزیولوژیک مادر بهبود یافت جنین انتقال داده شود و استراتژی دیگر انتقال جنین تازه است. بنابراین این بخش به این می‌پردازد که هر کدام از این جنین‌ها چه مزایا و معایبی دارند و در واقع جنبه‌های مختلف این موضوع را بررسی کرده اند.

حفظ باروری در بیماران سرطانی

در محور دیگر به نحوه حفظ باروری در بیماران سرطانی که چند سالی است در پژوهشگاه رویان نیز خدمات آن ارائه می‌گردد، پرداخته شد، تا شرکت کنندگان از جدیدترین یافته‌های علمی بدست آمده در این زمینه مطلع شوند. زیرا در این روش نمونه‌های اسپرم را می‌توان برای سال‌ها ذخیره نموده و در زمان مناسب جهت تلقیح استفاده نمود. دربیماران متاهل در صورتی که تعداد اسپرم‌ها پایین باشد با استفاده از روش درمانی خاصی بنام میکرواینجکشن می‌توان اقدام به فریز جنین نمود.

بررسی علل ژنتیکی در ناباروری

محور دیگر، بررسی اهمیت ژنتیک در باروری است که  طی آن علل ژنتیکی ناباروری در زوج‌ها را بررسی کردند. زیرا تشخیص علل ژنتیکی ناباروری و اطمینان از تولد فرزند سالم مهم ترین نقش ژنتیک در درمان ناباروری است. بنابراین با استفاده از علم ژنتیک، می‌توان از تولد فرزند معلول پیشگیری کرد.

تصویربرداری بیماری اندومتریوز

یک بخش هم در ارتباط با تصویر برداری بیماری اندومتریوز است، زیرا اندومتریوز اختلالی است که در آن، بافتی که سطح داخلی رحم را می‌پوشاند (اندومتریوم)، در جایی خارج از رحم رشد می‌کند. تقریبا ۶ تا ۱۰ درصد خانم‌ها در جهان دچار اندومتریوز هستند. در نتیجه‌ی این بیماری مشکلات باروری نیز ممکن است ایجاد شود و یک بخش دیگر هم در خصوص زیست فناوری و بیوتکنولوژی حیوانی است.

اهمیت برگزاری کنگره در روند خدمات درمانی رویان

با توجه به این که پژوهشگاه رویان در تمامی این بخش‌های ذکر شده فعالیت دارد چه در بخش پژوهش و چه در بخش درمانی و به خاطر وجود یک سری چالش‌هایی که متخصصین درمان زوج‌های نابارور با آن روبرو هستن، ما سعی کردیم از اساتید برجسته فعال در این بخش‌ها دعوت کنیم تا متخصصین این حوزه از جدیدترین دستاوردهای علمی این افراد مطلع شوند.

جایگاه ایران در خدمات ژنتیک ناباروری

هم در دنیا و هم در ایران در بخش تشخیص قبل از تولد و هم بخش غربال گری جنین ها این خدمات بصورت همطراز قابل ارائه است. بنابراین در حوزه درمان تشخیص ژنتیک ناباروری عقب ماندگی در روش های درمانی نوین نداریم، اگر هم محدودیتی باشد در تهیه مواد، کیت های مورد نیاز است. ولی در خصوص روش های عملیاتی ما همراستا با مراکز درمانی دنیا قدم برمی داریم.

درصد موفقیت خدمات درمانی شما در ژنتیک ناباروری

همانطور که قبلا هم عرض کردم ما در مقایسه با کشورهای جهانی هم طراز جلو می‌رویم، در واقع در بخش تشخیص ژنتیک پیش از لانه گزینی که به آن PGD می‎گویند، جنین‌ها را به لحاظ بیماری‌های ژنتیکی چه در مرحله قبل از تولد و چه در مرحله پیش از لانه گزینی جنین رحم مورد بررسی قرار می‌دهیم، تاکنون نیز توانسته ایم در زوج‌هایی که دارای بیماری‌های ژنتیکی بوده و یا ناقل آن هستند درصد بارداری با موفقیت 25 درصد را داشته باشیم که با آمار جهانی تفاوت چندانی ندارد.

سخن پایانی

امیدوارم این همکاری‌های درون بخشی پژوهشگاه رویان و همین طور ارتباط با مراکز درمانی و تحقیقاتی بیرون رویان گسترش پیدا کند و همچنین امیدوارم بودجه‌های تحقیقاتی گسترش بیشتری پیدا کند تا ما بتوانیم پروژه‎های بهتری تعریف کنیم چون یکی از محدودیت‌های اصلی پروژه‌های تحقیقاتی بحث بودجه می‌باشد، بنابراین امیدوارم گشایشی حاصل شود تا بتوانیم طرح‌های معقول تر و در خور اسم رویان تعریف کنیم.

پایان مطلب/.