در سومین روز از مدرسه تابستانی رویان چه گذشت؟(بخش اول)
در سومین روزه از مدرسه تابستانی رویان،دکتر Maria Abad از دانشگاه CNIO اسپانیا در بخش اول سخنرانی خود در مورد انواع سلول های بنیادی، توان تمایزی آن ها، سلول های بنیادی جنینی مطالبی را برای شرکت کنندگان ارائه نمودند.
امتیاز:
به گزارش بنیان، ایشان صحبت های خود را با بیان این مطلب شروع کردند که در بدن انسان بیش از 100 تریلیون سلول وجود دارد که شامل بیش از 200 نوع سلول تخصص یافته می باشند. در هر بافت بدن چندین نوع سلول مختلف می تواند وجود داشته باشد. اما آن چه که اهمیت دارد این است که همه این تعداد زیاد سلول، سلول های تخصص یافته و تمایز یافته نیستند و در این بین سلول هایی نیز تحت عنوان سلول های بنیادی وجود دارند.
سلولهاي بنيادي سلولهايي هستند تمايزنيافته و داراي چند خصوصيت ويژه که آنها را از ساير سلولها متمايز ميکند: يکی اينکه داراي توانايي خودتجديدي هستند بهطوريکه ميتوانند سلولي کاملاً مشابه از نظر عملکرد و پتانسيل ايجاد کنند. دوم اينکه در شرايط فيزيولوژيک يا آزمايشگاهي ويژه ميتوانند به انواع سلولها، نظيرسلولهاي قلبي، عصبي، ماهيچهاي و غيره تمايز يابند.
در ادامه دکتر Abad گفت که سلولهاي بنيادي براساس توان تمايزي به سه گروه تقسيم مي شوند: سلول های بنیادی همه توان که اين سلولها ميتوانند همة سلولها، اعم از بافتهاي جنيني و يا خارج جنيني را توليد کنند. سلول های بنیادی پرتوان که سلولهايي هستند که ميتوانند اکثر و يا تمامي سلولهاي فرد را توليد کنند مثل سلولهاي بنيادي جنيني يا انواع خاصي از سلولهاي بنيادي بند ناف و مغز استخوان. و در نهایت سلول های بنیادی چند توان که انواع محدودتري از سلولها را توليد ميکنند که درواقع بهدليل از دست دادن توان تمايزي در طول تکوين ميباشد، نظير سلولهاي بنيادي خونساز که تنها سلولهاي خوني را ميسازند.
وی در ادامه افزود: سلولهاي بنيادي براساس مرحلة تکويني که دارند به دو گروه جنيني و بالغ تقسيم ميشوند.
سلول های بنیادی بالغ سلول هایی هستند که در بدن فرد بالغ و در مکان های خاصی به نام نیچ وجود دارند. در نیچ سلولی این سلول ها تحت کنترل عواملی مانند برهمکنش با سلول های مجاور، ماتریکس خارج سلولی و در نهایت عواملی مانند فاکتور های رشد قرار دارند. این سلول ها از نظر توان تمایزی معمولا سلول های چند توان هستند و از آن جایی که کمیاب هستند وجداسازی و تکثیرآن ها نیز مشکل است معمولا گزینه مناسبی برای طب ترمیمی و مطالعات بالینی نیستند.
اما سلول های بنیادی جنینی، برای اولين بار در سال 1981 به وسیله مارتین اوانس ازتودة سلولي داخل بلاستوسيست موشی جدا سازی شدند. براي جداسازي اين سلولها، توده سلولی داخلی را از بلاستوسيست به يک پتريديش که حاوي محيط مغذي است، منتقل ميکنند. سلولهاي بنيادي جنيني در محيط کشت دو رويه را پيش ميگيرند يا در حالت تمايزنيافته باقي ميمانند و يا اجسام جنيني را ايجاد ميکنند که در اين صورت شروع به تمايز ميکنند وتحت تأثير القاءکنندههاي خاص ميتوانند انواع سلولها را نظير سلولهاي ماهيچهاي، عصبي و قلبي را توليد کنند. استفاده از این سلول ها به دلیل پرتوانی و توان تمایزی بالا می تواند بسیار ارزشمند باشد اما معمولا به دلیل مباحث اخلاقی و روش های جداسازی این سلول ها که نیازمند کشتن یک جنین است گزینه مناسبی محسوب نمی شوند.
این مطالب محققین را بر آن داشت که به دنبال راهی برای ایجاد سلول های بنیادی پرتوان باشند که مشکلات استفاده از سلول های بنیادی جنینی را نداشته باشند و این امر منجر به ایجاد تکنولوژی انتقال هسته سلول سوماتیک و هم چنین بازبرنامه ریزی سلولی شد.
پایان مطلب/