این طرح با عنوان 'حفظ پرتوانی سلول های بنیادی جنینی موشی با تقویت مسیر پیام رسانی BMP4 از طریق مهار مسیر TGFB' موضوع پایان نامه دوره دکترای سیده نفسیه حسنی محقق پژوهشگاه رویان است که برای نخستین بار در جهان مطرح و نتایج موفقیت آن در نشریه معتبر STEM CELLS DEV منتشر شده است. 

حسنی با بیان اینکه این طرح به صورت گروهی انجام شده است، در مورد آن به خبرنگار علمی ایرنا توضیح داد: در این طرح به مسیرهای پیام رسانی درون سلول پرداخته و مسیری را پیدا کرده ایم که با مهار کردن آن سلول ها به سمت پرتوانی می روند به گونه ای که با برداشتن هر تک بلاستومر از جنین بتوان یک رده سلولی پرتوان درست کرد. 

وی افزود: در گذشته از 100 تا 500 جنین استفاده می شد تا شاید یکی از آنها بتواند رده سلولی پرتوان شود اما با استفاده از این روش جدید می توان از هر یک جنین یا از هر بلاستومری که از جنین گرفته می شود، یک رده سلولی پرتوان به دست آورد. 

حسنی گفت: این روش علاوه بر اینکه راه را برای دست یابی به سلول های بنیادی پرتوان هموار می کند، در شناسایی مکانیسم های سلولی نیز به ما کمک می کند. 

وی افزود: اکنون این روش بر روی حیواناتی مانند موش و رت در محیط آزمایشگاهی در حال آزمایش است و ما توانسته ایم سلول های پرتوان بنیادی را از بدن آنها استخراج کنیم. 

مجری طرح پرتوان سازی سلول های بنیادی در مورد فواید پرتوان کردن سلول های بنیادی گفت: در پرتوان سازی سلول ها، سلول هایی به دست می آید که می تواند به تمام سلول هایی که در بدن انسان است تبدیل شود؛ در جنین این پدیده به صورت بسیار گذرا رخ می دهد اما ما در آزمایشگاه آن را به صورت رده ای درمی آوریم که به صورت نامیرا پرتوان است و در هر زمان که به آن نیاز داشته باشیم، می توانیم از آن استفاده و سلول موردنظر را تولید کنیم. 

حسنی افزود: در زمانی که به سلول هایی مانند سلول های قلبی، کبدی و عصبی نیاز داریم ابتدا محیط تمایزی را برای آنها مهیا می کنیم و سلول پرتوان را در آن محیط قرار می دهیم تا سلول مورد نیاز را تولید کنیم. 

دکترای زیست شناسی تکوینی با بیان اینکه می توان از این روش در پزشکی شخصی استفاده کرد، ادامه داد: با استفاده از این روش متوجه می شویم که چه ماده ای را باید به سلول پرتوان اضافه کرد تا به سلول های دیگر تبدیل شود. 

استفاده از سلول های بنیادی پرتوان به دلیل توانایی نامحدود در تامین بافت های سلولی جدید، از مهمترین چشم اندازهای طب ترمیمی است؛ از این رو با توجه به اهمیت آسان سازی و بالا بردن کارایی تولید سلول های بنیادی جنینی به عنوان بهترین مدل از سلول های بنیادی پرتوان، طرح اخیر پژوهشی رویان در قالب یک پایان نامه دکترا به این امر اختصاص یافته است. 

به طور کلی، این طرح در مورد استفاده از دو ریزمولکول برای دست یابی آسان تر به سلول های بنیادی است. در گذشته برای به دست آوردن یک مسیر از سلول های بنیادی از چندین جنین استفاده می شد اما درحال حاضر با استفاده از این ریزمولکول ها می توان از هر جنین یک رده سلول بنیادی به دست آورد. 

همچنین با استفاده از این روش بانک سلول های بنیادی پژوهشگاه رویان به بیش از 200 رده سلول بنیادی موشی افزایش یافته است. 

این طرح علاوه بر اینکه مسیری موثر برای تولید و نگهداری رده های پرتوان موشی را معرفی می کند، افق تازه ای برای بررسی مکانیسم های حاکم بر پرتوانی را نیز روشن می کند. 

پایان مطلب/